Publikujemy archiwalne wiadomości na temat działań realizowanych na Szlaku Partyzanckim, które były publikowane w 2007 roku na stronie www.szlakpartyzancki.prv.pl.
Nie WiNni
26.11.2007
27 listopada 1948 roku, między godziną 17, a 18 pod murem narożnego dziedzińca więzienia przy ulicy Kleczkowskiej we Wrocławiu, z wyroku komunistycznego sądu, zostali rozstrzelani działacze Armii Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość:
Ludwik Marszałek ps. „Zbroja”
Stanisław Dydo ps. „Steinert”
Władysław Cisek ps. „Rom”
Major Ludwik Marszałek, ur. 9 sierpnia 1912 w Brzezinach k. Ropczyc. Był organizatorem i Komendant Placówki ZWZ – AK Brzeziny „Bomba” i Komendy Podobwodu Sędziszów. Od czerwca 1944 r. pełnił funkcję Komendanta Obwodu „Deser”. W czasie „Burzy” był zastępcą dowódcy 5pskAK. Po rozwiązaniu AK działał w organizacjach Nie – DSZ – WiN w której pełnił funkcję Kierownika Rejonu WiN Południe i Prezesa Dolnośląskiego Okręgu WiN. Aresztowany w grudniu 1947 r. W ostatnim liście skierowanym do rodziny pisał:
Najświętsze Serce Pana Jezusa Chrystusa i Maryja
Ukochani Moi – Żona Weruś i Wy dzieci moje Marysieńko i Krzysiu!
Wczoraj dostałem od Ciebie Weruś list i paczkę ze świętym Antonim od Geni, za które niech Wam Bóg wynagrodzi i za wszystko coście dla mnie uczynili. Dotychczas nie ma żadnej odpowiedzi w mojej sprawie. Jestem zdrowy i ciepło mi jest. Proszę o więcej zapałek. Piszcie często.Pozdrawiam Was i proszę Boga o błogosławieństwo, pozdrawiam Mamusię, Twoje i moje rodzeństwo i znajomych.
Bądźcie szczęśliwi w sercu Jezusa i w nim żyjcie – w Nim się spotkamy.
Wasz kochający mąż i ojciec Ludwik.
Podporucznik Stanisław Dydo, był oficerem dywersji w Obwodzie AK Dębica. Wsławił się bohaterstwem w licznych akcjach dywersyjnych i specjalnych w oddziale dyspozycyjnym Władysława Strumskiego, zwanym potocznie „Dziesiątką”. Po wojnie działał w strukturach Nie – DSZ – WiN w kierownictwie organizacji na Dolnym Śląsku.
Podporucznik Władysław Cisek, był oficerem Bazy AK w Budapeszcie, a po wojnie członkiem kierownictwa WiN Okręgu Dolnośląskiego.
27 listopada trzej wymienieni powyżej patrioci skazani uprzednio na karę śmierci przez sędziów: podpułkownika Aleksandra Wareckiego i kapitana Zygmunta Bukowińskiego, zostali rozstrzelani i po kryjomu pogrzebani w kącie Cmentarza Osobowickiego.
Cześć Ich pamięci!
W intencji zmarłych żołnierzy
26.10.2007
Zapraszamy na mszę świętą zaduszną, która zostanie odprawiona w intencji żołnierzy 5 Pułku Strzelców Konnych A.K. w dniu 2 listopada o godzinie 18 w kościele pw. św. Jadwigi w Dębicy. Po mszy odczytany zostanie imienny Apel Poległych (w formie tzw. wypominków), w którym wyczytane zostaną nazwiska zmarłych żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Dębica. Zapraszamy do wzięcia udziału w tym patriotycznym nabożeństwie.
Wybory 2007, Akcja www.glosujmy.org
09.10.2007
Podobnie jak dwa lata temu, przed wyborami Parlamentarnymi i Prezydenckimi, zachęcaliśmy Państwa do udziału w głosowaniach, tak również czujemy się w obowiązku zaprosić Państwa na Wybory Parlamentarne 2007.
Nasza strona „www.szlakpartyzancki.glt.pl” poza celem podstawowym jakim jest troska o pamięć związaną z działalnością dębickiej Armii Krajowej i edukacją społeczeństwa w służbie pamięci, ceni sobie pamięć, a wspólne dobro któremu na Imię – Ojczyzna.
W duchu przesłania; dobro Ojczyzny najwyższym prawem, serdecznie zapraszamy Państwa na Wybory 2007, które odbędą się 21 października
Rajd „Deser” po raz trzeci
25.09.2007
W najbliższy piątek, 28 września br., uczniowie szkół ponadgimnazjalnych z terenu Powiatu Dębickiego wyruszą po raz trzeci na trasę Szlaku Partyzanckiego.
Rajd „Deser”, organizowany corocznie w rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego (27 września 1939 roku), wpisał się już na stałe do kalendarza imprez edukacyjnych dla młodzieży ze szkół średnich. W tym roku, organizatorzy proponują młodzieży; pracę ze źródłami historycznymi, związanymi z okresem okupacji, dlatego myślą przewodnia rajdu brzmi: „czerpiemy ze źródła”.
Rajd z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem pedagogów i nauczycieli historii, dlatego chętnie posyłają swoich wychowanków na tę niecodzienną lekcję historii w terenie. Do organizacji tegorocznego rajdu włączył się także Klub Historyczny im. ppłk. Łukasza Cieplińskiego, działający przy Instytucie Pamięci Narodowej w Rzeszowie, a patronat nad imprezą objął: Starosta Powiatu Dębickiego i Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5 PSK AK w Dębicy, jako Patron Honorowy.
Szlak Partyzancki został uroczyście otwarty 27 września 2004 roku. Corocznie na szlaku odbywają się dwa rajdy; czerwcowy (w dniu święta 5 psk) dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz wrześniowy dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Msza święta w rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego
11.09.2007
W rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego, w dniu 27 września br. tj. czwartek, o godzinie 18 w kościele pw. św. Jadwigi w Dębicy, odprawiona zostanie msza święta w intencji poległych oraz żyjących żołnierzy PPP.
Jak co roku inicjatorem uczczenia tej rocznicy jest Światowy Związek Żołnierzy A.K. – Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych A.K.
Już dzisiaj serdecznie zapraszamy Wszystkich do uczestnictwa w tym nabożeństwie.
Kombatantów coraz mniej – odszedł Orlik
29.08.2007
Dla dębickich kombatantów- żołnierzy Armii Krajowej, miesiąc sierpień to przede wszystkim rocznica akcji Burza. Czas wspólnego spotkania na Kałużówce
i czas wspomnienia tych żołnierzy, którzy w minionym roku odeszli na wieczną wartę.
W tym roku główne uroczystości z okazji 63. rocznicy akcji Burza i walk stoczonych przez II Zgrupowanie dębickiego Obwodu A.K., zaplanowano na niedzielę 2 września. Wówczas odbędzie się uroczysta msza święta polowa, na polanie Kałużówka, gdzie w dniach 23-24 sierpnia 1944 roku, miała miejsce największa bitwa oddziałów Armii Krajowej z wycofującymi się oddziałami Wehrmachtu, w całym Podokręgu Rzeszowskim. Msza święta rozpocznie się o godzinie 10.30, a po jej zakończeniu zwiedzić będzie można izbę pamięci w Zespole Szkół w Gumniskach, gdzie od wielu lat gromadzone są archiwalia upamiętniające wydarzenia z 1944 roku.
Niestety, z roku na rok ubywa obrońców Polany – bohaterów ziemi dębickiej. W minionego roku na wieczną wartę, odeszli m.in.: mjr Marian Więcek Vickers, kpt. Edward Dziurgot Jabłonka oraz Ludwik Wolak Orlik, kapral podchorąży rezerwy piechoty (czasu wojny).
Jego pogrzeb odbył się w Bydgoszczy 13 czerwca br. Warto przybliżyć nieco jego postać, zważywszy iż był on, przedostatnim żyjącym dowódcą plutonu wchodzącego w skład placówki Dębica.
Żyje jeszcze syn Adama Lazarowicza – Zbigniwe, który w czasie walk na Kałużówce był dowódca plutonu Gumniska, również wchodzącego w skład Placówki Dębica.
Ludwik Wolak przybył do Zawady w lutym 1940 roku, po tym jak został zdekonspirowany na terenie ziemi mieleckiej za działalność w ZWZ. Na plebanii
w Zawadzie zyskał schronienie u księdza Władysława Kurka i rozpoczął pracę jako sadownik. Wraz z Józefem Lutakiem Dyzmą, Ludwikiem Marszałkiem Zbroją – Orlik, prowadził konspiracyjne kursy podchorążych i szkolenia specjalne. Był także organizatorem siatki konspiracyjnej Z.W.Z. -A.K. na terenie Zawady, Nagawczyny i Stobiernej.
W czasie Burza i walk na Kałużówce, jego pluton wchodził w skład Kompani Dębica, którą dowodził Leon Kloc Jasny (tzw. Kompania Jasnego). Po wojnie ożenił się z Heleną Dykierówną Lusią, również zaangażowaną w pracę konspiracyjną – sanitariuszką II Zgrupowania A.K. na Kałużówce.
W imieniu żołnierzy którzy byli podkomendnymi Ludwika Wolaka, na miejsce jego wiecznego spoczynku na bydgoskim cmentarzu, żołnierza dębickiej Armii Krajowej, odprowadził syn por. Tadeusza Pietrzyka Emira, który złożył wieniec kwiatów dla dowódcy swojego ojca.
Maciej Małozięć
Msza święta na Kałużówce
20.08.2007
Informujemy, że tradycyjna msza święta na polanie Kałużówka w intencji żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Dębica, odbędzie się w niedzielę 2 września br. o godzinie 10.30.
W tym roku przypada 63. rocznica bitwy, jaka miała miejsce na tej polanie w dniach 23-24.08.1944 r., pomiędzy II baonem 5 psk A.K., a oddziałami Wehrmachtu.
Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w tej uroczystości.
Bracia Strumscy w publikacji IPN
15.08.2007
W jednej z najnowszych publikacji Instytutu Pamięci Narodowej z serii Słowniki pt. Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956, ukazały się biogramy dwóch zasłużonych dla Dębicy braci: Kazimierza i Władysława Strumskich. Autorem obu biogramów jest dr Tomasz Balbus z wrocławskiego Oddziału IPNu.
Bracia Strumscy przybyli do Dębicy w 1943 roku, po tym jak zostali zdekonspirowani za swą działalność na rzecz Armii Krajowej na terenie Rzeszowszczyzny.
W Dębicy zasłynęli u boku legendarnego kpt. Dyzmy – Józefa Lutaka, jako czołowi żołnierze Kedywu (Kierownictwa Dywersji) A.K. Brali udział niemal we wszystkich spektakularnych akcjach dębickiej Armii Krajowej zarówno przed, jak i w czasie akcji Burza. Młodszy z braci Władysław pseudonim Brutus był dowódcą oddziału dyspozycyjnego Komendy Obwodu A.K. Dębica, zaś starszy brat, był jego zastępcą.
Po rozwiązaniu A.K. obaj bracia działali w podziemnej organizacji Wolność i Niezawisłość, za co Władysław Strumski został skazany na 10 lat więzienia, a poszukiwany przez UB Kazimierz ps. Tyran unikął aresztowania.
Władysław Strumski jest autorem kilkunastu powieści historycznych opisujących dzieje narodu i państwa polskiego. Po śmierci w 1990 roku jedna z ulic w centrum Dębicy została nazwana jego imieniem.
Kazimierz Strumski zamieszkał w Skarżysku Kamiennej, gdzie pracował jako nauczyciel w Technikum Mechanicznym. 23 sierpnia minie dwa lata od jego śmierci.
W całej publikacji prezentowane są życiorysy ludzi, którzy nie pogodzili się z powojenną rzeczywistością i w najtrudniejszych czasach prowadzili walkę o niepodległą Polskę.
Publikacje IPN można nabyć w warszawskiej centrali Instytutu lub w oddziałach terenowych.
Maciej Małozięć
Konkurs o Powstaniu Warszawskim
22.06.2007
Informujemy i zachęcamy do wzięcia udziału w III edycji ogólnopolskiego konkursu na komiks o Powstaniu Warszawskim Epizody Powstania Warszawskiego; organizowanego przez Wydawnictwo Print Partner. Konkurs ten jest skierowany szczególnie do młodych twórców, którzy w formie graficznej starają się przedstawić swoje wizję Powstania Warszawskiego. W Jury Konkursu zasiadają znani graficy komiksowi oraz historycy specjalizujący się w tematyce Powstania Warszawskiego. Ubiegłoroczne edycje konkursu spotkały się z dużym zainteresowaniem, szczególnie wśród młodzieży i mediów. Walory edukacyjne i artystyczne konkursu zostały zauważone przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który w tym roku wsparł konkurs w ramach Programu Patriotyzm Jutra. Patronat Honorowy nad tegorocznym konkursem objął Związek Powstańców Warszawskich.
Szczegóły dotyczące konkursu znajdują się na stronie www.pw44.pl/konkurs.html tam również znajduje się regulamin, materiały pomocnicze i inne informacje na temat konkursu.
Święto Pułkowe 5 Pułku Strzelców Konnych
12.05.2007
Jak każda jednostka Wojska Polskiego, tak również 5 Pułk Strzelców Konnych stacjonujący przed wojną w Dębicy, miał swój sztandar, swoją odznakę i obchodził swoje święto. Jako dzień święta 5 psk przyjęto datę 9 czerwca, czcząc w ten sposób rocznicę bitwy stoczonej nad Dnieprem pod dowództwem rtm. Kossaka. Data 9 czerwca została zatwierdzona przez MSW [Dz.R. nr 43/23].
Po wojnie idea święta pułkowego była kultywowana przez byłych oficerów pułku; płk. Kazimierza Kosiarskiego, płk. Antoniego Dębskiego, rtm. Tadeusza Kota, oraz żołnierzy dębickiej Armii Krajowej, którzy w czasie okupacji odtwarzali 5 psk AK.
Od dwóch lat w dniu święta pułkowego organizowany jest Rajd Gwiaździsty, Szlakiem Partyzanckim II Zgrupowania 5 psk AK dla dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i gimnazjów.
W tym roku, rajd odbędzie się 11 czerwca (poniedziałek).
W programie obchodów święta pułkowego, organizatorzy: Zespół Szkół w Gumniskach oraz 13 Drużyna Harcerzy Wędrowników „Kałużacy”, zaplanowali wędrówkę (start w różnych punktach Szlaku Partyzanckiego), mszę świętą na polanie Kałużówka, część oficjalną oraz zabawy i inne obrzędy skierowane do uczestników Rajdu.
Honorowy Patronat nad obchodami ¦więta Pułkowego, objęło Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych A.K., które jest naturalnym spadkobiercą idei tego święta.
W tym roku Starostwo Powiatowe w Tarnowie planuje wydanie monografii dot. dziejów 5 Pułku Strzelców Konnych [AK], a tarnowski Szwadron Jazdy RP im. 5 psk, organizuje w dniu 3 czerwca miejskie obchody święta pułkowego. Dla przypomnienia 5 psk przybył do Dębicy właśnie z Tarnowa, najprawdopodobniej w 1929 roku.
Kwiecień miesiącem pamięci narodowej
13.04.2007
W czwartek 19 kwietnia odbędą się coroczne uroczystości na Górze Śmierci w Pustkowie. Ich organizatorami są: Starostwo Powiatowe w Dębicy, Starostwo Powiatowe w Ropczycach oraz Gmina Dębica. W obozie w Pustkowie podczas okupacji, hitlerowcy zamordowali około 15 tys. wieźniów (w tym około 2,5 tys. Polaków).
Zapraszamy tych Wszystkich, którym nie obca jest historia i pamięć.
63. rocznica rozstrzelania zakładników przy nasypie kolejowym
26.01.2007
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, serdecznie zaprasza na uroczystą mszę świętą w 63. rocznicę rozstrzelania 54 zakładników przy nasypie kolejowym koło cegielni w Dębicy. Msza św. koncelebrowana przez kapelana żołnierzy AK księdza prałata Stanisława Fiołka, odbędzie się 2 lutego br. w kościele garnizonowym pw. św. Jadwigi o godz. 9.30.
czytaj dalej