Urodzony 27 września 1925 roku w Jaśle. Syn Adama i Jadwigi z d. Ojak. Do wybuchu wojny uczęszczał do gimnazjum w Krakowie. Podczas okupacji został zaangażowany w działalność konspiracyjną przez swojego Ojca – Adama Lazarowicza, komendanta Obwodu ZWZ-AK Dębica. Działał pod pseudonimem „Bratek”. Uczestniczył w kompletach tajnego nauczania „Kuźnica”. Egzamin maturalny zdał w 1943 roku w Sędziszowie Małopolskim. Ukończył także konspiracyjny kurs podchorążych w Gumniskach. Objął funkcję dowódcy plutonu Gumniska – Braciejowa. Ochraniał Komendę Obwodu AK Dębica i leśne magazyny broni zrzutowej. Na czele plutonu Gumniska brał udział w akcji „Burza”, w tym m.in. w bitwie z Niemcami na Kałużówce 23-24 sierpnia 1944 roku.
Od stycznia 1945 z powodu działalności swojego Ojca – Adama Lazarowicza „Klamry”, musiał ukrywać się przed UB. Wykonywał funkcję łącznika między Adamem Lazarowiczem i działaczami konspiracji DSZ-WiN, przebywającymi w różnych regionach Polski (Rzeszów, Wrocław, Zabrze, Kraków, Zakopane).
Został aresztowany przez UB 12 grudnia 1947 roku we Wrocławiu. 5 grudnia został skonfrontowany przed WUBP we Wrocławiu z Adamem Lazarowiczem. 18 grudnia został przewieziony do MBP w Warszawie. Zwolniony pod koniec grudnia 1947 roku. Powrócił do Wrocławia. Od 1948 roku pracował w przedsiębiorstwach budowlanych.
W 1952 roku zawarł związek małżeński z Haliną z d. Radzikową. Miał czworo dzieci. Syn Romuald, działacz „Solidarności Walczącej” był redaktorem pism podziemnych oraz bliskim współpracownikiem szefa „SW” Kornela Morawieckiego.
Zbigniew Lazarowicz w latach 80. zaangażował się w działalność w „Solidarności”. Został internowany w stanie wojennym razem z synem.
W 1989 roku współtworzył ogólnopolskie struktury Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Był także członkiem założycielem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz członkiem pierwszego Prezydium Zarządu Głównego ŚZŻAK w Warszawie.
Corocznie uczestniczył w zjazdach koleżeńskich i uroczystościach rocznicowych zainicjowanych przez środowisko Armii Krajowej w Gumniskach oraz na Kałużówce.
Opublikował wspomnienia z okresu okupacji pt. „Klamra – mój Ojciec” oraz wiele artykułów publicystycznych i wspomnieniowych.
Za działalność wojenną został odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, czterokrotnie Medalem Wojska, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Armii Krajowej oraz wieloma innymi odznaczeniami państwowymi i resortowymi.
W 2016 roku, na wniosek ŚZŻAK Środowiska 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, Rada Miejska w Dębicy przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Dębicy.
Zmarł 29 września 2017 roku, dwa dni po swoich 92. urodzinach.
Cześć Jego Pamięci!

Maciej Małozięć

W lutym i marcu 2017 roku, Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK ŚZŻAK w Dębicy, zorganizowało cykl wydarzeń patriotyczno-kulturalnych upamiętniając: 75. rocznicę przemianowania ZWZ i powołania Armii Krajowej oraz Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W przedsięwzięciach adresowanych do wszystkich grup wiekowych ogółem wzięło udział kilka tysięcy osób. W samych tylko wydarzeniach zrealizowanych w dębickich domach kultury uczestniczyło ponad 1200 osób. Co najmniej połowę tej grupy stanowiła młodzież szkolna. Uroczystości były realizacją statutowego celu Światowego Związku Żołnierzy AK, zdefiniowanego jako „udział w wychowaniu obywatelskim i patriotycznym młodzieży, krzewienie w społeczeństwie tradycji, historii i wartości ideowych Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego”. 

Cykl wydarzeń zorganizowanych przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. PSK AK w Dębicy w lutym i marcu 2017 roku z okazji 75. rocznicy powołania Armii Krajowej i Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

13 lutego 2017 – 75. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową.
Konferencja „W Bohaterów prowadziłaś ślady” z udziałem hr. Adama Komorowskiego (syna gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego), wykładem dra Roberta Zaparta, montażem Grupy Artystycznej SAFO oraz koncertem Jakuba „Kolby” Kolbusza.

Spotkanie rozpoczęło się od montażu słowno-muzycznego „Stracony dom” w wykonaniu Grupy Artystycznej SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury. Następnie z wykładem „Na drodze do utworzenia Armii Krajowej” wystąpił dr Robert Zapart, wykładowca na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, współpracownik Redakcji Polskiego Słownika Biograficznego PAN, autor wielu prac naukowych o Armii Krajowej i Polskim Państwie Podziemnym. Po tym wykładzie, odbyło się wystąpienie gościa honorowego, Adama hr. Komorowskiego, syna gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego, Komendanta Głównego AK, który podzielił się rodzinnym świadectwem opowiadając m.in. o życiu gen. Komorowskiego w Londynie. Na zakończenie uroczystości, z koncertem adresowanym do młodzieży, wystąpił Jakub „Kolba” Kolbusz, który wykonał piosenki ze swojej płyty „Kolba – syn Polski”.

Więcej o jubileuszowym spotkaniu:
http://ak1944.pl/w-holdzie-bohaterom-armii-krajowej/

26 lutego 2017 – inauguracja obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
Monodram Przemysława Tejkowskiego „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki”.

Monodram Przemysława Tejkowskiego opowiada o jednym z najdzielniejszych żołnierzy Polski Walczącej i Polskiego Państwa Podziemnego. Rotmistrz Witold Pilecki czynnie uczestniczył w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1918, a potem ofiarnie jej bronił podczas wojny z bolszewicką Rosją. Od września 1939 roku rozpoczął się nieprzerwany czas jego wojennych i konspiracyjnych zmagań. Prowadził on przez KL Auschwitz, Powstanie Warszawskie, siatkę organizacji NIE, więzienie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na Mokotowie. Wielokrotnie ryzykował życiem. Dopisywało mu jednak żołnierskie szczęście, aż do zmierzenia się z komunistyczną rzeczywistością powojennej Polski.

28 lutego 2017 – konkurs krasomówczy dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach trzeciej edycji „Wilczych Śladów”.
W Katolickim Centrum Edukacji KANA w Dębicy odbył się konkurs krasomówczy dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych z powiatu dębickiego. Zadaniem uczestników rywalizacji było wygłoszenie przemówienia krasomówczego trwającego od 8 do 10 minut. W rundzie finałowej, trójka najlepszych uczniów, przedstawiła mowę na wylosowany przez siebie temat.
Wyniki konkursu:
1 miejsce Szymon Ziaja, II Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy (opiekun Bogumił Skrętkowski);
2 miejsce Magdalena Białas, I Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy (opiekun Beata Wojnarowska-Pocica);
3 miejsce Justyna Kubicka, II Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy (opiekun Bogumił Skrętkowski).
Informacje:
http://www.kanadebica.org/mlodziez-podazala-wilczymi-sladami-wyniki-iii-edycji-konkursu-o-zolnierzach-wykletych-niezlomnych/

2 marca 2017 – wykład dr Edyty Adamczyk-Pluty „Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Dębicy w walce z podziemiem, opozycją i Kościołem”.

Podczas wykładu dr Edyta Adamczyk-Pluta opowiedziała zarówno o funkcjonowaniu Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Dębicy; jego kadrze, metodach pracy, wykształceniu funkcjonariuszy, ale także o walce UB z przeciwnikami ówczesnego reżimu: tj. podziemiem zbrojnym, przeciwnikami politycznymi i Kościołem katolickim na terenie ówczesnego powiatu dębickiego.

Charakteryzując działania przeciwko Kościołowi, dr Adamczyk-Pluta powiedziała, że akcje podejmowanie przez pracowników organów bezpieczeństwa miały bardzo szerokie spektralnym działań i połączone były z permanentną obserwacją i inwigilacją kleru, a także wszelkich organizacji o charakterze katolickim.

– Metodą do rozprawy z Kościołem było wewnętrzne rozbicie w myśl zasady: nic przy klerze nie da się zrobić dopóki się go nie złamie wewnętrznie i nie rozbije jego struktury – wyjaśniła prelegentka.

Blisko trzygodzinne spotkanie zakończyła seria pytań oraz historycznych refleksji osób uczestniczących w wykładzie.

Więcej o wykładzie:
http://www.kanadebica.org/wyklad-o-debickiej-bezpiece/

5 marca 2017 – uroczystości patriotyczno-religijne na Rynku w Dębicy, w kościele pw. Św. Jadwigi (uroczysta msza święta) oraz na Cmentarzu Wojskowym.
W uroczystościach wzięła udział wojskowa asysta honorowa wystawiona przez 16. Tczewski Batalion Saperów z Niska.

Więcej o uroczystościach:
http://ak1944.pl/chwala-zolnierzom-wykletym/

10 marca 2017 – podsumowanie konkursu „Wilczymi Śladami”, wykład Elżbiety Jakimek-Zapart oraz monodram Przemysława Tejkowskiego „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki”.

Wyniki konkursu: gimnazjum
1 miejsce [ex aequo] Julia Kamaj, Miejskie Gimnazjum nr 4 w Dębicy (opiekun Urszula Iwańska);
1 miejsce [ex aequo] Aleksandra Kozińska, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy (opiekun Agnieszka Jakubowska-Cetnar);
2 miejsce Wiktoria Madeja, Zespół Szkół w Zwierniku (opiekun Jacek Studziński);
3 miejsce Sylwia Wnęk i Magdalena Zbaraza (praca zbiorowa), Zespół Szkół w Zwierniku (opiekun: Edyta Potok, Marzena Świerczek);
Wyróżnienia:
Zuzanna Grecka, Gimnazjum Dwujęzyczne w Dębicy (opiekun Jolanta Pietrzyk);
Nikola Cich, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy (opiekun Stanisława Wrona);
Jan Wanat, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy (opiekun Agnieszka Jakubowska-Cetnar).

Wyniki konkursu: szkoła podstawowa
1 miejsce Maksymilian Dziurzyński, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);
2 miejsce [ex aequo] Kinga Wójcik, Szkoła Podstawowa nr 9 w Dębicy (opiekun Katarzyna Wójcik);
2 miejsce [ex aequo] Zofia Zboch, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);Wyróżnienia:
Piotr Piekarz, Zespół Szkół w Podgrodziu (opiekun Marta Wojtuła);
Dominika Czupich, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);
Jakub Koziński, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);

Wszystkim uczestnikom dziękujemy za udział w tegorocznym konkursie.
Fundatorami nagród byli: Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy,
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie oraz Zarząd Okręgu Tarnów
Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

Więcej o konkursie:
http://www.kanadebica.org/mlodziez-podazala-wilczymi-sladami-wyniki-iii-edycji-konkursu-o-zolnierzach-wykletych-niezlomnych/

18 marca 2017 – performance „Dla Was” w wykonaniu Grupy Artystycznej T.Lab oraz wernisaż wystawy „Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie od 1944 roku”, przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.

Performance „Dla Was” w wykonaniu aktorów grupy T.Lab zakończył uroczystości upamiętniające bohaterów podziemia antykomunistycznego. Spektakl oparty na tekstach Anny Świrszczyńskiej, Mirona Białoszewskiego i Beaty Obertyńskiej, pokazał inną twarz Wyklętych – Niezłomnych. Stawiał pytania o ich postawę, rozterki i zwykły ludzki strach. Wszystko rozegrało się w mrocznych podziemiach Kina Kosmos.

W spotkaniu wzięli udział weterani AK: kpt. Izabela Podhalańska, a także mjr Jerzy Krupa, który podzielił się swoimi wspomnieniami z działalności w podziemiu antykomunistycznym.
Wydarzeniu towarzyszył wernisaż wystawy „Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku”.
Wystawę przygotowaną przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, zobaczyć będzie można w Domu Kultury i Kinie Kosmos do końca marca.

Więcej o wydarzeniu:
http://rzeszow.tvp.pl/29553496/spektakl-upamietniajacy-wykletych-w-debickim-kinie-kosmos

Powyższe wydarzenia zostały zorganizowane we współpracy z:
Katolickim Centrum Edukacji KANA w Dębicy,
samorządem Miasta Dębica,
Miejskim Ośrodkiem Kultury w Dębicy,
Miejską Komunikacją Samochodową sp. z o.o.,
Parafią pw. Św. Jadwigi w Dębicy,
samorządem Powiatu Dębickiego,
Fundacją Armii Krajowej w Londynie,
Grupą T.Lab działającą przy Miejskim Ośrodku Kultury w Dębicy,
Grupą Artystyczną SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy,
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie,
Miejskim Gimnazjum nr 1 im. A. Mickiewicza w Dębicy,
Związkiem Strzeleckim „Strzelec” JS 2017 w Dębicy,
Hufcem ZHP im. Dębickich Szarych Szeregów w Dębicy,
Podkarpacką Radą ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przy Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie.

Koordynatorem przedsięwzięć był Maciej Małozięć, wiceprezes Okręgu Tarnów ŚZŻAK i sekretarz ŚZŻAK Środowiska 5 PSK AK w Dębicy.

Pomnik upamiętniający pchor. Mariana Chmielewskiego został poświęcony 18 sierpnia 1996 roku. Inicjatorami upamiętnienia byli koledzy z plutonu dywersyjnego i członkowie ŚZŻAK w Dębicy.
Pomnik uległ jednak zniszczeniu, a tablica upamiętniająca bohatera, prawdopodobnie podczas prac budowlanych na stacji kolejowej, zaginęła.
Z tej racji Zarząd ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy w lipcu 2014 roku podjął decyzję o odnowieniu pomnika i ufundowaniu nowej tablicy.
W pomoc włączyła się gmina Czarna.

Uroczystość odsłonięcia odnowionego obelisku odbyła się 17 sierpnia 2014 roku i rozpoczęła się mszą świętą sprawowaną przy grocie NMP w Straszęcinie. Następnie uczestnicy uroczystości przejechali pod stację kolejową w Grabinach gdzie odbyła się część oficjalna uroczystości.
Odnowiony pomnik poświęcił ks. Bogusław Czech, a odsłonięcia monumentu dokonali: por. Izabela Podhalańska i wójt gminy Józef Chudy.
Następnie głos zabrał Maciej Małozięć, wiceprezes Okręgu Tarnów i inicjator odnowienia pomnika, który przypomniał postać pchor. Mariana Chmielewskiego ps.„Maria”.

Na tablicy znajduje się napis:

PAMIĘCI

PCHOR. MARIANA CHMIELEWSKIEGO

PS. „MARIA” ŻOŁNIERZA ARMII KRAJOWEJ

POLEGŁEGO W WALCE Z NIEMIECKĄ

POLICJĄ KOLEJOWĄ W DNIU 19 VIII 1943 R.

KOLEDZY Z PLUTONU DYWERSYJNEGO

I CZŁONKOWIE Ś.Z.Ż. A.K. DĘBICA

W 53. ROCZNICĘ ŚMIERCI

GRABINY 18 VIII 1996 R.

ODNOWIONO W 2014 R.

Urodzony 4 października 1907 roku. Służył w 53. pp. w Stryju. W 1932 roku został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy. W strukturach konspiracyjnych od grudnia 1939 roku, kiedy to został zaprzysiężony przez ówczesnego komendanta Artura Towarnickiego. W konspiracji posługiwał się pseudonimami „Ogrojczyk”, „Hak”, „Jasny”. Na terenie Dębicy był jednym z głównych twórców struktur organizacyjnych. Początkowo pełnił funkcje zastępcy komendanta Placówki Dębica (od lipca 1940 do grudnia 1941), a następnie dowódcy placówki Dębica (od grudnia 1941 do „Burzy”). W okresie „wzmożonej działalności dywersyjnej” pełnił funkcje dowódcy kompanii w Zgrupowaniu „Rygla”. Wziął udział w walkach na Kałużówce w sierpniu 1944 roku. W marcu 1945 został aresztowany przez UB i wypuszczony dwa miesiące później z nakazem opuszczenia Rzeszowszczyzny. Zamieszkał w Drawsku Pomorskim. W latach osiemdziesiątych uczestniczył czynnie w spotkaniach koleżeńskich 5. psk. Zmarł w Drawsku 18 kwietnia 1996 roku.

Urodzony 17 maja 1901 roku w miejscowości Busk w woj. Tarnopolskim. Syn Józefa i Franciszki z d. Młot. W maju 1919 r. zgłosił się jako ochotnik do Dywizjonu Lwowskich Ułanów. Następnie służył w 3. pułku strzelców konnych. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej 1919 r. i polsko-bolszewickiej 1920 r. W 1921 roku został skierowany do tworzącego się w Tarnowie 5. pułku strzelców konnych. Przez cały okres międzywojenny służył w 5. psk gdzie został awansowany do stopnia wachmistrza. Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku jako szef szwadronu ckm-ów 5. psk. Po kapitulacji armii zdołał uniknąć niewoli i powrócił do Dębicy, gdzie nawiązał kontakty z Zygmuntem Leyko członkiem SZP, który zwerbował go do organizacji konspiracyjnej. Przyjął wówczas pseudonim „Maszynowski”. Po aresztowaniach członków komendy ZWZ został w maju 1940 roku, komendantem Obwodu Dębica. W grudniu 1940 roku zrezygnował z funkcji na rzecz Adama Lazarowicza. Odtąd pełnił funkcje zastępcy komendanta Obwodu (pseudonim „Szybki”, „Ryś”). W październiku 1943 roku został awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny. W maju 1944 roku został przeniesiony na stanowisko komendanta Obwodu AK Nisko, zaś miesiąc później został II zastępcą inspektora Inspektoratu AK Mielec. Po „Burzy” powrócił do Dębicy, gdzie pełnił funkcje komendanta Obwodu dla terenów zajętych przez Sowietów. W 1948 roku został aresztowany przez organy Urzędu Bezpieczeństwa i przez pięć lat więziony w komunistycznych kazamatach. W latach siedemdziesiątych był inicjatorem spotkań koleżeńskich dla żołnierzy 5. psk i 5. psk AK na plebanii kościoła p.w. Św. Jadwigi w Dębicy. Wraz z kolegami z pułku reaktywował coroczne obchody Święta Pułkowego, a w 1984 roku sfinalizował projekt postawienia pomnika poległym żołnierzom II Zgrupowania 5. psk AK na polanie Kałużówka. Zmarł rok później w dniu 16 czerwca 1985 roku. Spoczywa na tzw. starym cmentarzu w Dębicy. Odznaczony m.in. Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie).

Lokalizacja grobu Antoniego Cwena na Cmentarzu Parafialnym w Dębicy