Major „Zbroja”
Autor: Tomasz Balbus
Wydawca: IPN Wrocław
ISBN: 978-83-61631-31-6
Format: 16,5 x 24 cm
Liczba stron: 228
Oprawa: Twarda
Wydanie: Wrocław, 2013 r.
Język: polski

SPIS TREŚCI

Przedmowa

Wstęp

Część I Korzenie

Ród Marszałkow i gniazdo rodzinne w Brzezinach

Rodzicie, dom rodzinny i dzieciństwo

Część II Nauka i służba

W gimnazjum w Dębicy

W służbie wojskowej II Rzeczypospolitej

Część III Żołnierz Polskiego Państwa Podziemnego

Na placówce „Bomba” – Brzeziny ZWZ – AK

Oficer szkoleniowy

Komendant Podobwodu AK Sędziszów Małopolski

Na czele Obwodu AK Dębica

W akcji „Burza”

Część IV O Polskę wolną i niezawisłą

Nowa konspiracja

„Wolność i Niezawisłość”

„Ku Wolności”

Na południu Rzeszowszczyzny

Nowe zadania i wybory

Rok 1947. Kierownik Okręgu Wrocław WiN

Część V Za więziennym murem

Aresztowanie

Śledztwo

„W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej…

W celi śmierci

Egzekucja

Zakończenie

Aneks 1

Aneks 2

Wykaz skrótów

Bibliografia

Indeks osób

Indeks miejscowości

Urodzony w Brzezinach k. Wielopola Skrzyńskiego, 9 sierpnia 1912 r. Syn Franciszka i Marii z d. Bujak. Absolwent Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Dębicy oraz Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Otrzymał przydział służbowy w 17. pp., gdzie służył w stopniu podporucznika. Odbył kurs w Centrum Wyszkolenia oficerów lotnictwa w Dęblinie. W 1938 r. otrzymał awans do stopnia porucznika. Uczestniczył w kampanii wrześniowej, biorąc m.in. udział w obronie Dęblina. Dostał się do niemieckiej niewoli z której zdołał uciec w obozie przejściowym w Przeworsku. Powraca do rodzinnych Brzezin. Po nawiązaniu kontaktów z członkami podziemia rozpoczął budowanie struktur ZWZ – AK w Brzezinach, gdzie pełnił funkcje pierwszego komendanta placówki. Posługiwał się pseudonimami „Wilk”, „Zbroja”. W listopadzie 1943 r. otrzymał awans do stopnia kapitana, a rok później do stopnia majora. W Obwodzie Dębica pełnił szereg istotnych funkcji; oficera saperów, oficera szkoleniowego. W styczniu 1944 r. został komendantem nowoutworzonego Podobwodu Sędziszów Małopolski. W czerwcu został mianowany komendantem Obwodu AK „Deser”. W czasie „Burzy” uczestniczył jako zastępca dowódcy 5. psk AK. Brał udział w walkach I i III Rejonu. W lutym 1945 r. po rozwiązaniu Armii Krajowej, został mianowany szefem komórki likwidacyjnej Inspektoratu AK Mielec. Działał w strukturach Nie – DSZ – WiN. Pełnił m.in. funkcje komendanta Inspektoratu „Nie” w Mielcu, kierownika propagandy WiN Rzeszów. Zainicjował powstanie gazetki „Ku Wolności”. Następnie pełnił funkcje kierownika Rejonu WiN Południe. Poszukiwany przez UB opuścił Rzeszowszczyznę i przeniósł się na teren Dolnego Śląska. Początkiem 1947 r. został prezesem Dolnośląskiego Okręgu WiN. Aresztowany przez UB we Wrocławiu 12 grudnia 1947 r., po brutalnym śledztwie został skazany w sierpniu 1948 r. na karę śmierci. Zamordowany 27 listopada tego samego roku, spoczywa na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. Kilka lat później ekshumowany i pochowany w grobowcu rodzinnym w Jeleniej Górze.