Polana Kałużówka jest centralnym punktem Szlaku Partyzanckiego. Tu miała miejsce dwudniowa bitwa żołnierzy II Zgrupowania 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej z oddziałami niemieckimi. Przez cały dzień, 23 sierpnia 1944 roku, Niemcy prowadzili silny ostrzał artyleryjski skierowany na stanowiska Armii Krajowej w rejonie Kałużówki. Podczas próby przebicia na stronę sowiecką, żołnierze AK, zostali ostrzelani przez artylerię Armii Czerwonej, pomimo, że artylerzyści sowieccy zapewniali skierowanie ognia na stanowiska niemieckie. W tej sytuacji, mjr Adam Lazarowicz „Klamra”, podjął decyzję o zaprzestaniu akcji przebicia na stronę sowiecką.
Rankiem następnego dnia, 24 sierpnia 1944 roku, Niemcy przystąpili do głównego uderzenia oddziałami piechoty na wzgórze (426 m.n.p.m.), gdzie skoncentrowali się partyzanci. Żołnierze II Zgrupowania cofali się stopniowo w głąb lasu, by kilkakrotnie przejść do kontrnatarcia. Kiedy śmiertelnie ranny został dowódca niemiecki w randze majora, żołnierze Wehrmachtu rozpoczęli ewakuację z rejonu Kałużówki. Swoje obozowisko opuścili także żołnierze II Zgrupowania. Walki na Kałużówce całkowicie ustały około godziny 19.
Pomnik na polanie (zbudowany w 1984 r.) upamiętnia wszystkich żołnierzy II Zgrupowania Obwodu Dębica, którzy polegli w okresie akcji „Burza”.
Walki II Zgrupowania
Przeczytaj także:
Kałużówka, czy Kałżówka. Rzecz o nazwie historycznej polany
Major Adam Lazarowicz (1902-1951)
Maciej Małozięć, Walki II Zgrupowania 5 pułku strzelców konnych AK w okresie „Burzy” na ziemi dębickiej