30 marca 2019 r. odbyło się Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Światowego Związku Żołnierzy AK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy. Obradom przewodniczyła Elżbieta Jarzębska, córka żołnierza AK i działacza WiN – Jana Jarzębskiego. Sekretarzem zebrania została wybrana Małgorzata Grzybowska. Podczas zebrania podsumowano dotychczasową działalność Związku, wybrano nowe władze oraz przyjęto program działalności na nową kadencję.
Nowym prezesem Związku wybrany został Maciej Małozięć, który w latach 2004-2019 pełnił funkcję sekretarza. Od 2014 r. jest także zastępcą prezesa Zarządu Okręgu ŚZŻAK w Tarnowie. Maciej Małozięć jest czwartym z kolei prezesem Związku Żołnierzy AK w Dębicy. Wcześniej funkcję tę pełnili kolejno: Władysław Strumski (1989-1990), Marian Więcek (1990-2006) oraz Izabela Podhalańska (2007-2019).

 
Zgodnie z uchwałą Walnego Zebrania, przyznano także tytuł Honorowego Prezesa Związku kapitanowi Edmundowi Książkowi ps. „Konik” – żołnierzowi AK Obwodu Dębica, wieloletniemu członkowi Zarządu ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK i dotychczasowemu wiceprezesowi. Uchwałą Rady Miejskiej w Dębicy, Edmund Książek otrzymał w 2017 r. tytuł „Zasłużony dla Miasta Dębica”.

 
Podczas Walnego Zebrania wybrano nowy Zarząd Związku, który tworzą: weterani AK: Wiesława Pawlus, Stanisław Garstka i Bronisław Ćwik;
córki żołnierzy AK: Ewa Książek, Małgorzata Grzybowska, Elżbieta Jarzębska; oraz Tomasz Czapla i Artur Lis.

Przewodniczącym Komisji Rewizyjnej został kpt. Andrzej Żylicz. W skład KR weszli także: Tadeusz Garstka i Stanisław Nylec. Zastępcami członków zostali wybrani: Grzegorz Kloc i Krystian Tumiński.

Na delegatów Związku na Okręgowe Zjazdy Delegatów wybrano: Bronisława Ćwika, Elżbietę Jarzębską, Andrzeja Lisa oraz Małgorzatę Grzybowską.
Walne Zebranie pierwotnie planowano na styczeń br. Ze względu na chorobę kpt. Izabeli Podhalańskiej podjęto decyzję o przesunięciu terminu zebrania. Dotychczasowa Prezes zmarła 12 lutego br. w wieku 95 lat.

 
Walne Zebranie Członków jest najwyższą władzą Koła. Stanowią je wszyscy członkowie. Walne Zebranie odbywa się każdego roku jako Zebranie Sprawozdawcze, a co trzy lata jako Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze.

Serdecznie zapraszamy do udziału w największym biegu pamięci w Polsce, poświęconym „Żołnierzom Wyklętym”, który w tym roku odbędzie się także w Dębicy oraz w 280 innych miejscowościach w całej Polsce i poza jej granicami. W tegorocznej VI edycji biegu Tropem Wilczym pobiegnie około 70 000 biegaczy, którzy w ten sposób uczczą pamięć bohaterów podziemia antykomunistycznego. Trasa dębickiego biegu jest wyjątkowa bowiem rozpocznie i zakończy się w miejscu ostatniej publicznej egzekucji na działaczach podziemia antykomunistycznego w Polsce, tj. na dębickim Rynku, gdzie w 1946 r. komuniści zamordowali trzech żołnierzy z oddziału Jana Stefki „Mściciela”. Ponadto trasa będzie wiodła przez dębickie miejsca zbrodni – kolejne siedziby Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, w których więziono i katowano działaczy Polski Podziemnej – m.in. przy ulicy Kolejowej, Ogrodowej i Głowackiego.

W biegu wziąć mogą udział wyłącznie osoby, które najpóźniej do 4 marca 2018 r. ukończą 8 lat (urodzone przed 04.03.2010 r.), przy czym limit uczestników wynosi 100 osób. Zgłoszenia przyjmowane są w Katolickim Centrum Edukacji KANA w Dębicy w godzinach pracy Centrum – od poniedziałku do piątku w godz. 12:00 – 18:00. Istnieje możliwość zapisania się online, wysyłając wypełnioną deklarację zgłoszenia do udziału w biegu Tropem Wilczym, jednak najpóźniej do 15 lutego 2018 r. należy dokonać opłaty startowej w siedzibie Katolickiego Centrum Edukacji KANA w Dębicy, w wysokości 15 złotych (można dokonać wyższej wpłaty, która będzie przekazana na upamiętnienie miejsc pamięci bohaterów Polski Podziemnej na ziemi dębickiej). Zebrane środki z tytułu opłaty startowej w całości zostaną przeznaczone na działania statutowe Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Wszyscy uczestnicy, którzy ukończą bieg, otrzymają na mecie pamiątkowe medale, a w biurze zawodów otrzymają pakiet startowy, w tym m.in. t-shirt VI edycji biegu Tropem Wilczym z wizerunkiem płk. Łukasza Cieplińskiego „Pługa”.

Organizatorami dębickiej edycji biegu są: Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej w Dębicy oraz Gmina Miasto Dębica.

Współorganizatorzy: Powiat Dębicki, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Dębicy, Miejski Ośrodek Kultury w Dębicy, 33. Batalion Piechoty Lekkiej 3. Podkarpackiej Brygady Wojsk Obrony Terytorialnej, Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego im. Dębickich Szarych Szeregów, Związek Strzelecki Strzelec JS 2017 w Dębicy.

Kontakt w sprawie zapisów, nadawania numerów startowych, biura zawodów oraz pytania ogólne:
Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy, ul. Chopina 2, tel. 14 6969-110, kana.debica@wp.pl.
Centrum czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 12:00-18:00.

W czwartek 18 stycznia 2018 r. na zaproszenie dyrektor Szkoły Podstawowej w Lipinach Anny Reguły oraz uczniów drugiej klasy gimnazjum odbyło się spotkanie młodzieży z kpt. Izabelą Podhalańską, prezesem ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy oraz Maciejem Małozięciem, wiceprezesem Okręgu Tarnów ŚZŻAK i sekretarzem dębickiego środowiska ŚZŻAK.

Podczas spotkania kpt. Izabela Podhalańska  opowiedziała zebranym o swojej działalności w Wojskowej Służbie Kobiet oraz udziale w akcji „Burza” w I Zgrupowaniu 5. PSK AK w Obwodzie Dębica.

Maciej Małozięć zarysował dzieje Armii Krajowej oraz tworzenie struktur konspiracyjnych w placówce ZWZ-AK Pilzno „Pocisk”.

Młodzież z klasy drugiej z Lipin realizuje w tym roku projekt historyczny „Opowiedzcie nam waszą historię”.

W spotkaniu uczestniczyli nauczyciele oraz młodzież klas IV-VII szkoły podstawowej i gimnazjum.

Na polanie Kałużówka, w miejscu historycznej bitwy II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica, 26 i 27 sierpnia 2017 roku odbyły się uroczystości z okazji 73. rocznicy bitwy i operacji „Burza”. Centralnym punktem obchodów była msza święta, której przewodniczył ks. ppor. Edward Nylec oraz ceremoniał patriotyczno-wojskowy z udziałem 16. Batalionu Saperów z Niska. Na wniosek Zarządu Okręgu Tarnów ŚZŻAK, decyzją szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, 18 osób zostało odznaczonych Medalami Pro Patria.

Tegoroczne wydarzenia rocznicowe wypełnił bogaty program imprez towarzyszących, na które złożyły się: rajd pieszy Szlakiem Partyzanckim, spotkanie pokoleń z udziałem weteranów AK, bieg Szlakiem Partyzanckim oraz nadanie imienia Adama Lazarowicza dla klubu Honorowych Dawców Krwi „Rodacy Rodakom”.

Wspomnienia przy partyzanckim ognisku
W sobotni wieczór na polanie Kałużówka, ponad 120 osób, w tym liczna grupa żołnierzy 33. Batalionu Piechoty Lekkiej z Dębicy, wsłuchiwała się w gawędę i wspomnienia weteranów AK: Zbigniewa Lazarowicza „Bratka”, Jerzego Krusensterna „Toma” i Danuty Iwan „Pszczółki”.

Syn podpułkownika Adama Lazarowicza wspominał m.in. przebieg bitwy:

W pewnym momencie, stojąc na pierwszej linii, zobaczyłem oficera niemieckiego stojącego w czapce. Krzyknąłem do ojca, że tam za drzewem stoi oficer. Złożyłem się i strzeliłem. On zrobił „młynka”. Nie wiem czy ukrywał się przed kulą, czy go trafiłem. Okazało się, że to był dowódca całego batalionu, który nas atakował. Później Niemcy zarządzili wycofywanie. Jak się dowiedziałem od miejscowej ludności, ten dowódca zmarł na wozie. Cała bitwa trwała 15 godzin. Tyle z nimi walczyliśmy. Przez historyków nasza bitwa uznawana jest za największą bitwę partyzancką na Podkarpaciu. 

Danuta Iwan z d. Lazarowicz opowiedziała zebranym o swojej działalności w AK. Przysięgę wojskową złożyła na ręce swojego ojca Adama oraz Ludwika Marszałka „Zbroi” mając 15 lat. W swojej działalności konspiracyjnej wykonywała różne prace dla podziemnej armii:

Najpierw byłam gońcem, później łączniczką, a następnie sanitariuszką. Mając 15 lat niczego nie bałam, całkiem mi się to podobało – wspomina z radością. W konspiracji uczęszczała również na tajne komplety. Liceum robiłam już w tym czasie, kiedy UB poszukiwało naszej rodziny. Ukrywałam się pod nazwiskiem Anna Wolańska, ale szkołę skończyłam na swoje nazwisko: Lazarowicz.

O bohaterskiej postawie kobiet opowiadał także Jerzy Krusenstern „Tom”, który wspomniał dzielne siostry bliźniaczki: Barbarę i Krystynę Łopuską, które w czasie oblężenia Kałużówki pobiegły po koce dla rannych żołnierzy. „Tom” wspominał także bohaterską postawę Andrzeja Jabłonowskiego, który niosąc na plecach rannego Tadeusza Ciszka „Jahurę” został śmiertelnie raniony podczas przeskakiwania przez drogę.

Weterani odnieśli się także do bieżących problemów społecznych i historycznych, m.in. do prac poszukiwawczych na warszawskiej „Łączce” oraz do przyjętej przez Sejm RP ustawy dekomunizacyjnej nakazującej usuwanie sowieckich pomników oraz zmiany nazw komunistycznych ulic. Syn podpułkownika „Klamry”, Zbigniew Lazarowicz, uważa że zmiana nazw ulic i wyburzenie pomników jest koniecznością.

To jest najwyższa pora, żeby usunąć pomniki ludzi którzy nas gnębili w imieniu obcego mocarstwa. Ja też byłem zatrzymany przez Polaków. Mówi się, że Polska jest dla wszystkich Polaków. Tak, ale dla tych, którzy tę Polskę szanują i czczą, a nie dla tych, którzy byli oprawcami. Te pomniki, które każą nam czcić tych zbrodniarzy pozbawiających nas niepodległości trzeba zlikwidować.

Wiara, rodzina i Ojczyzna

Niedzielne uroczystości rozpoczęły się od złożenia kwiatów pod pomnikiem cywilnych ofiar walk frontowych oraz poległych w czasie akcji „Burza” żołnierzy AK. Wiązankę złożyła m.in. rodzina Lazarowiczów oraz żołnierze Armii Krajowej z ŚZŻAK Środowiska 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy.

O godzinie 10 na polanie Kałużówka odprawiona została msza święta, której przewodniczył ks. ppor. Edward Nylec, pochodzący z Gumnisk emerytowany proboszcz parafii w Tymbarku.

W homilii ks. Nylec zwrócił uwagę na trzy wartości: wartość wiary, wartość rodziny i wartość Ojczyzny. Przytoczył także fragmenty grypsów pisanych przez Łukasza Cieplińskiego z więziennej celi:

To jest coś więcej niż słowo … to jest świadectwo! Tak! Oni byli nie tylko doskonałymi mistrzami oręża ale przede wszystkim byli i są „tytanami ducha!” – potentatami ducha! W Bogu bronili wartości największych – bezcennych dla Polaka: wiary, rodziny i Ojczyzny! – powiedział kaznodzieja.

Po Eucharystii i odegraniu hymnu państwowego, decyzją szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wręczone zostały medale „Pro Patria”. Na wniosek Zarządu Okręgu Tarnów ŚZŻAK medalami zostali wyróżnieni: ADAMEK Paweł, BOREK JAN, CEBULA Mateusz, CHĘCIEK Piotr, CZAPLA Tomasz, ĆWIK Bronisław, GOŁĘBIOWSKA Ewa, IWASIECZKO Wojciech, KWIATEK Andrzej, LIS Andrzej, LIS Artur, PAJURA Ryszard, PAWLUS Wiesława, PĘKALA Ryszard, REGUŁA Andrzej, SZEWCZYK Mariusz, ŚWIERK Stanisław, WARZECHA Jan.
Odznaczenia wręczył płk Mirosław Demediuk, naczelnik Wydziału Odznaczeń i Awansów Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, w towarzystwie przedstawicieli wnioskodawców: kpt. Izabeli Podhalańskiej i Macieja Małozięcia.

Po ceremonii wręczenia odznaczeń okolicznościowe wystąpienie, w imieniu weteranów Armii Krajowej, wygłosił Zbigniew Lazarowicz, syn głównodowodzącego na Kałużówce, Adama Lazarowicza „Klamry”.

Część oficjalną zakończył Apel Pamięci, po którym kompania honorowa oddała salwę honorową, a obecne na uroczystości delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów.

Ostatnim punktem był piknik historyczny, podczas którego wręczano m.in. „odznaki uczestnika uroczystości”.

Organizatorami obchodów 73. rocznicy bitwy na Kałużówce byli:
Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy,
Parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Gumniskach,
Lasy Państwowe Nadleśnictwo Dębica,
Zespół Szkół w Gumniskach im. Majora Adama Lazarowicza,
Powiat Dębicki, Miasto Dębica, Gmina Pilzno i Gmina Dębica.

Patronat honorowy nad uroczystościami objął Jan Józef Kasprzyk p.o. szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, jako inicjator i koordynator obchodów rocznicy akcji „Burza”, pragnie podziękować Wszystkim za liczną obecność na sobotnich i niedzielnych uroczystościach, wyrażając w sposób szczególny wdzięczność osobom i instytucjom zaangażowanym w pomoc przy organizacji.
W sposób szczególny pragniemy podziękować Lasom Państwowym Nadleśnictwu Dębica za poszerzenie i przygotowanie dróg dojazdowych i parkingów przy Kałużówce.

Droga Krzyżowa na podstawie przeżyć działaczy podziemia antykomunistycznego – „żołnierzy wyklętych – niezłomnych” [1]

Wprowadzenie
            Po II wojnie światowej i latach okupacji niemieckiej, władze w Polsce przejęli podporządkowani Sowietom komuniści. 14 października 1950 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci siedmiu członków patriotycznej organizacji „Wolność i Niezawisłość”. W okresie stalinowskim takich wyroków było dziesiątki. Wyroków podobnych do tego sprzed dwóch tysięcy lat, który zaważył na dziejach ludzkości, także na naszym życiu.

W tej Drodze Krzyżowej rozważać będziemy tajemnicę śmierci Jezusa Chrystusa, przypominając sobie jednocześnie losy tych, którzy – jak pisze święty Marek – wzięli swój krzyż i poszli naśladować Chrystusa… Bo kto chce zachować swoje życie, straci je: a kto straci swe życie z powodu Mnie i Ewangelii, zachowa je.

Teksty rozważań tej Drogi Krzyżowej zostały wybrane ze wspomnień i relacji niewinnie oskarżanych członków podziemia niepodległościowego, którzy doświadczyli niewyobrażalnych cierpień w czasie pobytu w więzieniach Urzędu Bezpieczeństwa ze strony komunistycznego aparatu represji oraz na podstawie relacji ich rodzin i bliskich.

Jezu Chryste, biorę Twój krzyż na swoje ramiona. Twój krzyż mnie obejmuje i oplata całe moje życie. Spraw, bym wziął swój krzyż i niósł go razem z Tobą naśladując i wpatrując się w Ciebie. Daj mi Panie rozpoznać mój krzyż na każdy dzień.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami 

Stacja I
Pan Jezus na śmierć skazany.
P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

W wyniku okrutnego śledztwa Ojciec stracił zęby, na wskutek bicia w głowę ogłuchł na jedno ucho, które jątrzyło mu się do końca życia, a po tzw. „przesłuchaniach” wynoszony był na noszach.

Wrogość okazywali też na każdym kroku nie tylko prokurator, ale i sędziowie. Prawie wszyscy zeznający w tym procesie świadkowie byli doprowadzeni pod konwojem z więzień, w których odbywali lub oczekiwali na wyroki. Również oni traktowani byli na sali pogardliwie, znosili to spokojnie. Pod adresem oskarżonych padały epitety: zdrajcy, mordercy, szpiedzy, oprawcy, agenci gestapo, tchórze, którzy nie chcieli walczyć z okupantem… Cały proces był dalszym ciągiem znęcania się nad oskarżonymi. Rodzinom nadal nie pozwalano widywać i rozmawiać z nimi –  nawet w czasie przerw w rozprawie.

Szczególnie złośliwie relacjonowała proces prasa. Dziennikarze – kierując się niskimi pobudkami — prześcigali się w złośliwych komentarzach, które jeszcze dzisiaj, gdy czyta się je na spokojnie, budzą wstręt i obrzydzenie, zadziwiają intensywnością nienawiści tych ludzi. W relacjach z procesu przekręcano i fałszowano wypowiedzi tak oskarżonych, jak i świadków.

Akt oskarżenia był również sformułowany w formie obelżywej.

Ile niesprawiedliwych wyroków wydano na Ciebie Jezu w ludziach niesłusznie posądzanych i potępianych. Ile wydano niesprawiedliwych wyroków w więzieniach Urzędu Bezpieczeństwa! I nie tylko tam. Ile niesprawiedliwych wyroków wydawanych jest codziennie w sądach i trybunałach publicznych oraz w naszym codziennym życiu: w rodzinach, w szkole, w miejscach pracy. A Ty Panie Jezu powiedziałeś: Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych – Mnieście uczynili. Jezu niewinnie osądzony i potępiony, przepraszamy Cię! Matko Bolesna, uproś nam łaskę, byśmy nikogo nie sądzili i nie potępiali, a gdyby nas to spotkało, byśmy szczerym sercem, jak Jezus, wybaczali.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja II
Pan Jezus bierze Krzyż na swoje ramiona.
P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Wśród skazanych panował spokój i opanowanie. Byli pogodzeni z losem, pragnęli jedynie godnie zachować się do końca. Żal wypływający z troski o losy rodziny wyrażali przede wszystkim ci, którzy pozostawiali małe dzieci. Wszyscy skazani przygotowujący się na śmierć starali się przekazywać swą ostatnią wolę oraz te informacje, które uważali za ważne dla historii.

Tak trudno jest nam pogodzić się ze swoim losem w chwilach cierpienia i niepowodzeń, pytamy – dlaczego to musiało spotkać właśnie mnie, dlaczego znowu ja…? Jezu, pomóż nam cierpieć tak jak Ty cierpiałaś: z wiarą, z miłością i z tą nadzieją, że nasze cierpienie niezawodnie przemieni się w radość i szczęście.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja III
Pan Jezus upada pod ciężarem Krzyża.
P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

W sprawie Ojca adwokat złożył apelację z wnioskiem o rewizję procesu, a równocześnie nakłaniał Ojca do napisania prośby do Bieruta o ułaskawienie. Ojciec jednak odmawiał, stwierdzając, że nie chce o nic prosić Bieruta, a po drugie, nie chce i nie może zostać ułaskawiony, gdy jego podwładni zostaną zabici w wyniku podobnych procesów. Adwokat poinformował nas o tej decyzji Ojca. Przygnębiło to nas, zwłaszcza Mamusię. Prosiła adwokata, by ten w jej imieniu przekonał jednak Ojca do napisania prośby. Zdawało się nam, że dawała ona chociaż iskierkę nadziei na uratowanie życia. Nie wiem, w jakiej formie adwokat przekazał Ojcu prośbę Mamy, bo w końcu dał się nakłonić i napisał.

O jak wielki ciężar ludzkich grzechów i cierpień przyjąłeś Jezu na swoje zbolałe ramiona! Ciężar ponad siły nawet dla Syna Bożego w ludzkim ciele. Upadłeś, ale się podniosłeś, podjąłeś krzyż i zdążasz z nim na Golgotę, by tam dopełnić zbawczej Ofiary. Dziękujemy Ci! Dobry Jezu, dziękuję Ci i proszę: wspomagaj mnie słabego, gdy będę się zmagał z moim krzyżem i będę upadał. Matko Bolesna, która w swoim matczynym sercu uczestniczyłaś w dźwiganiu Jezusowego Krzyża, bądź ze mną i pomagaj mi w niesieniu mojego krzyża, przez który mogę zaświadczyć o mojej miłości.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami. I Ty któraś współcierpiała, Matko Bolesna zmiłuj się nad nami.

Stacja IV
Pan Jezus spotyka swą Matkę.
P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Zdjąłem pasek od spodni, wyciągnąłem sznurówki z butów. Trzymając w ręce pamiątkowy różaniec, otrzymany jeszcze w Lesie od Księdza, poprosiłem ubowca, aby pozostawił mi go. Nie zrobię nim przecież nikomu krzywdy, ani się przecież na nim nie powieszę. [Ubek] spojrzał na mnie z ironią i powiedział;

– Co, chcecie się na nim modlić? Możecie pomodlić się na palcach.

Nie odezwałem sic więcej – z nimi nie można się było kłócić. Pomyślałem tylko: Tyś na pewno też został ochrzczony i matka też cię kiedyś uczyła modlitwy, a dzisiaj to lekceważysz i kpisz sobie z niej!

Gdy pierwsza matka Ewa wraz z Adamem przez nieposłuszeństwo Bogu skazili pierworodnym grzechem całą ludzkość, potrzeba było, aby Niepokalana Matka, Maryja, wraz z Jezusem uczestniczyła w naprawie grzesznego rodzaju ludzkiego. Matko Bolesna, dziękujemy Ci, że towarzyszyłaś Jezusowi na Drodze Krzyżowej dla naszego zbawienia. Nie pozwól Najmilsza Matko, byśmy przez świadomy i dobrowolny grzech zmarnowali dar tak wielkiej Miłości i tak wielkiego cierpienia.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami. I Ty któraś współcierpiała, Matko Bolesna zmiłuj się nad nami.

Stacja V
Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż Panu Jezusowi.
P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

W czasie mojego pobytu w więzieniu, wielu dobrych ludzi pomogło mnie i mojej rodzinie. Byli to najbliżsi sąsiedzi, którzy opiekowali się moim domem i dziećmi w czasie nieobecności matki. Rodzina Stadników z Tarnopola pomagała żonie od wielu lat, jeszcze w czasie wojny, gdy żona była ścigana przez Gestapo i sowieckie NKWD. Oprócz rodziny Stadników pomoc niosła niezmiernie oddana, pani Helena oraz jej matka Maria, która szczególnie zajęła się moim najmłodszym synem.

 

Szymon z Cyreny miał duszę twardą i trzeba było go przymusić, by pomógł nieść krzyż… Czy wówczas, gdy dotknął się krzyża, zrozumiał, że niesie na barkach swój wieczny los – swoje zbawienie? Przemień moją duszę, by stała się chętną do pomocy i czułą na potrzeby bliźnich. Pomagając im stanę się Twoim Cyrenejczykiem z dobrej woli… Istnieje ostatecznie jeden tylko krzyż… Ten Twój… Wszyscy w nim uczestniczymy… Komukolwiek pomagam, zawsze pomagam Tobie…. A światło wiary pomaga mi dostrzec prawdę, że pomagający więcej bierze niż daje, Szymon otrzymał więcej niż ofiarował…

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja VI
Weronika ociera twarz Panu Jezusowi.
P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Organizm mój był już całkowicie zrujnowany, niezdolny do dalszego trwania w takich warunkach jakie panowały wówczas w więzieniu. Szykan i przykrości nie brakowało. Najgorsze było to, że po raz trzeci znalazłem się w szpitalu, czyli izbie ciężko chorych, bo szpitalem był właściwie cały więzienny pawilon. W izbie chorych nie było prawie żadnej opieki, poza wizytą lekarza na prośbę ciężko chorego pacjenta. Więzienna służba zdrowia była ograniczona w swoim działaniu na rzecz chorych. Sama jednak obecność lekarza w celi, który przychodził z sanitariuszem zaopatrzonym w apteczkę stanowiła jakąś namiastkę lekarskiej opieki […] Pragnę podkreślić, że każdy z lekarzy starał się nieść pomoc, często na pograniczu legalności. Przekazując te krótkie wspomnienia z tego polskiego „Gułagu”, pragnę oddać hołd tym wszystkim, którzy w tych czasach, i w tych miejscach zasłużyli na miano „człowieka” i pragnę zanieść biało czerwoną wiązankę na groby tych spoczywających licznie na cmentarzach, dla których więzienie było ostatnim etapem ziemskiej wędrówki.

Weronika otarła zakrwawioną twarz Jezusa. Miała litościwe i dobre serce. I była odważna. Niech będą błogosławione litościwe serca i dłonie tych Weronik, które dziś w szpitalach, w zakładach opiekuńczych, w domach i rodzinach służą Jezu Tobie w tych, którzy cierpią. Matko Bolesna, ożywiaj i podtrzymuj w nas tę piękną miłość, która gotowa jest służyć Jezusowi w naszych bliźnich, szczególnie smutnych i cierpiących.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja VII
Pan Jezus upada drugi raz.

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Załamałem się po drugim 22 godzinnym śledztwie, zupełnie rozłożony fizycznie. Stójki były dla mnie nie do zniesienia. Po wojennej kontuzji kręgosłupa i nóg nie byłem zdolny w żaden sposób do dłuższego trwania w takiej postawie. Nie mogłem utrzymać się na nogach o własnych siłach, więc padałem nie licząc się już z żadnymi groźbami. Nawet pistolet śledczego skierowany w skroń mojej głowy nie robił na mnie wrażenia. Było mi już zupełnie obojętne, co się ze mną stanie. W takim momencie śmierć mogła być już tylko wybawieniem. Mogła więc przyjść jak przyjaciel, skrócić cierpienia.

Jezu obarczony ciężarem krzyża: zmęczony piłatowym śledztwem, poniżany, wyśmiewany, głodny, spragniony i popychany! Nie masz już sił i ponownie upadasz… Przygniata Cię ciężar krzyża i większy jeszcze ciężar naszych grzechów. Może szczególnie grzechów współczesnego świata? Jezusie zmęczony i ponownie upadający, który znowu się podnosisz, by nieść krzyż do końca! Przez Twoje upadki i wstawania pomagaj nam, wszystkim upadającym, byśmy już Ciebie nie obarczali ciężarem naszych grzechów. A gdybyśmy na skutek ludzkiej słabości upadli, wspomóż nas, byśmy się nie zniechęcali, lecz podnosili się i szli za Tobą.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja VIII

Pan Jezus pociesza płaczące niewiasty

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Czerwoni siepacze uderzeniem uszkodzili Ojcu ucho, co było widoczne, [później] bardzo silno bili i znęcali się. Podobno z bicia potworzyły mu się ropiejące rany. Ale był wielki duchem…, nie starał się udawać osobowości, był skromnym, opanowanym człowiekiem. [W liście do rodziny pisał:]

Niech Wam Bóg wynagrodzi za wszystko coście dla mnie uczynili, Jestem zdrowy i ciepło mi jest (…) Proszę o więcej zapałek (…) Pozdrawiam Was i proszę Boga o błogosławieństwo (…) Bądźcie szczęśliwi w sercu Jezusa i w Nim żyjcie – w Nim się spotkamy.

Nie płaczcie nade mną… Te łzy stanowią nieliczne na krzyżowej drodze oznaki ludzkiego współczucia. Takie łzy krzepią, choć są wyrazem bezsilności człowieka wobec cudzego cierpienia… Przynoszą pomoc, choć pomóc nie mogą…. Panie, jeśli możesz, ześlij na mnie Twojego Świętego Ducha abym z godnością przyjął każde upokorzenie i każdą przeciwność, a w chwili udręki i cierpienia, racz postawić na mojej drodze człowieka z dobrym słowem i sercem. Tak, jak sam przyjąłeś na drodze krzyżowej słowo współczucia, pozwól niech przyjdzie ono i do mnie, jako posłaniec bratniej miłości w chwili zwątpienia i niepewności.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja IX

Pan Jezus upada trzeci raz

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

W tym czasie nabyłem szeregu dalszych chorób, które doprowadziły mnie do zupełnej ruiny. Nabawiłem się choroby nadciśnieniowej, uszkodzenia mięśnia sercowego, a wrzód na dwunastnicy utworzony już wcześniej obecnie bardziej dawał się we znaki. Schorzenia wątroby i nerwów, dopełniają obrazu mojego ówczesnego stanu fizycznego. Jednym słowem całkowita ruina mego organizmu. Nie byłem zdolny opierać się zastosowanym środkom przemocy. Trudno mi było bronić się w takim stanie – wytrzymywać rozkazy śledczego. Nagabywany i maltretowany dźwigałem się na nowo, by utrzymać się na nogach. Najgorsze były noce. Po 24 zalegała cisza. W całym budynku nikt już chyba nie pracował, a mój śledczy często przychodził na pierwszą zmianę, od 22 do 4, i też walczył ze snem. Dla spędzenia snu, między 2 a 4 pięknym tenorem nucił półgłosem sentymentalne piosenki. Ogarniał mnie wówczas jakiś straszliwy żal. Nie mogłem się powstrzymać i opanować nerwów. Głośno płakałem. I to też było nie do zniesienia.

Niesiesz krzyż swój wytrwale i pomimo upadków podnosisz się… Wytrwałość, z jaką idziesz krzyżową drogą, więcej mi mówi o Twej miłości, niż mogłyby powiedzieć słowa… Muszę uszanować Twoją miłość i dochować jej wiary z taką wytrwałością, z jaką Ty podejmujesz na nowo swój Krzyż. Nie chcę Cię nigdy więcej zdradzić… Nie chcę upaść pod wpływem kolejnych grzechów: lekkomyślności, fałszywego świadectwa, zakłamania, niezgody, zdrady, nieczystości, zapomnienia o modlitwie i mszy świętej, Naprawdę nie chcę Jezu… Gdybym jednak w słabości mojej zawiódł, nie opuszczaj mnie, gdyż w Tobie pokładam nadzieję. Poślij mi łaskę Twoją, która będzie wspomnieniem Twego cierpienia, i Twojej drogi krzyżowej.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja X

Pan Jezus z szat obnażony.

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Na końcu więziennego korytarza znajdowała się celka o wymiarach metr na metr, [tak eby więzień nie mógł ani leżeć, ani wstać].Okno zastępował malutki otwór wentylacyjny, który w lecie był zamykany, a zimą otwarty. Powierzchnia ścian i podłogi była szorstka, wykładana gruboziarnistym, ostrym żwirem. A siedziało się nago i boso. Podłoga w karcu była o kilka centymetrów niżej niż próg i podłoga korytarza. To ze względów higienicznych. Więźnia zamykano i niewiele się nim interesowano. Teoretycznie za potrzebą fizjologiczną wyprowadzano więźnia kiedy żądał, jednak w praktyce strażnik albo nie słyszał walenia w drzwi, albo nie miał czasu. Więzień nie wiedział kiedy jest dzień, a kiedy noc. W karcerze na okrągło panował jednakowy półmrok.

Jezu zdarto z Ciebie szaty, lecz w moich oczach nadal jesteś odziany. Jesteś odziany w godność człowieczeństwa, w godność Syna Bożego. Naucz mnie szanować człowieka, a nie szaty. Jezusie, najniewinniejszy Synu Człowieczy, daj nam wszystkim czyste serca i czyste oczy, byśmy mogli Boga oglądać – teraz przez wiarę, a kiedyś twarzą w twarz. Matko Bolesna, uproś nam wszystkim czystą miłość i nieskalaną miłością.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami. I Ty któraś współcierpiała, Matko Bolesna zmiłuj się nad nami.

Stacja XI

Pan Jezus przybity do krzyża

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Skazańców przeznaczonych w tym dniu na stracenie sprowadzano na dół do cel pojedynczych w suterynach, tam przygotowywano ich do wykonania wyroku. Powiadomiono, że prezydent nie skorzystał z prawa łaski i że będzie wykonany wyrok. Skazańcom odbierano wszystkie drobiazgi, jakie jeszcze mieli. Przed samym wyprowadzeniem na śmierć wiązano im ręce do tyłu i plastrem zalepiano usta (…)

Jest pewna kategoria ludzi, którzy żądają absolutnej wolności, wyzwolonej od norm moralnych, od Boskich przykazań, by mogli czynić zło, nie nazywając tego grzechem. Trzeba więc Jezusa przybić do krzyża, ukrzyżować Dobro, aby wolno było swobodnie grzeszyć. Biedni ludzie, którzy dla chwilowej przyjemności jaką daje grzech, rezygnują z wiecznej radości i wiecznego szczęścia. Jezusie, którego Boskie stopy trudziły się idąc do chorych, głodnych i biednych; wyciągałeś do nich ręce, by błogosławić, karmić, uzdrawiać, oto teraz pozwalasz, by Twoje stopy i ręce ludzie przybili do krzyża. Matko Bolesna, módl się za nami grzesznymi i nie dopuść, byśmy nowymi grzechami krzyżowali Jezusa. Prowadź nas tak, byśmy ze czcią i miłością całując Jego przebite stopy, otrzymali łaskę świętego życia i każdego dnia budzili się z radością Łaski Uświęcającej.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja XII

Pan Jezus umiera na krzyżu

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Śmierć tych dzielnych oficerów była wielkim wstrząsem dla wszystkich pozostałych w celi. Wszyscy towarzyszyli skazańcom w ich ostatniej drodze, a gdy ucichły strzały i skończył się apel, wystąpił odważnie jeden z najmłodszych więźniów, i zwrócił się do wszystkich, aby chwilą ciszy uczcić pamięć kolegów – żołnierzy. Padła komenda „baczność”, a po minucie „spocznij”.

Na wysokim Krzyżu umiera Bóg – Człowiek.  Zabity bez winy, niesprawiedliwie. Życie swoje oddał za wszystkich ludzi, także za mnie i za ciebie. Ofiarował się. Czy jestem wdzięczny za tę ofiarę i śmierć krzyżową? Czy jestem wdzięczny za śmierć tych, którzy walczyli o wolność naszej Ojczyzny narażając swoje życie na śmierć? Gdy grom się zbliża – pośpiesz do Krzyża, On ciebie wesprze, ocali! Idź pod Krzyż, tam będziesz bezpieczny. Idź, gdy nadciąga armia Barabasza, idź gdy szatan kusi cię pięknymi obrazkami, idź, gdy namawia cię byś był nowoczesny, idź – pod Krzyżem jest bezpiecznie! Panie Jezu Chryste, nie daj nam byśmy kiedykolwiek przestali bronić Twego Krzyża, byśmy usuwali krzyże ze szkół, z naszych domów, naszych pokoi. Daj nam pamiętać, że Polska tylko Krzyżem będzie mocna. Daj nam pamiętać, że w Krzyżu jest nasze zwycięstwo!

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja XIII

Pan Jezus zdjęty z krzyża

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Długo w celi koledzy nie mogli zasnąć, szepcząc miedzy sobą i rozważając wydarzenia strasznego dnia i wieczora. (…) Przez następne dni czuliśmy się bardzo źle psychicznie, wiele godzin przechodziłem w „kieracie” sam i z kolegami stale w rozmowach powracając do nieżyjących już naszych znajomych, a polskich patriotów.

Martwe ciało Jezusa zdjęto z krzyża i złożono w objęciach Matki. Możemy sobie wyobrazić z jaką czułością i miłością całowała Jego Najświętsze Rany… Mogłaby zapytać każdego z nas: Coście uczynili z moim Synem? Co złego wam uczynił? Obyśmy nigdy nie zapomnieli, ile bólu i cierpień zadaliśmy grzechami Jezusowi, jak często przyczyniamy się do śmierci Jezusa w naszym sercu, kiedy zabijamy i krzyżujemy Jezusa. Matko Bolesna, przyjdź w godzinę naszej śmierci, weź w swoje objęcia naszą duszę i prowadź do Ojca.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Stacja XIV

Pan Jezus złożony do grobu

P: Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie. W: Żeś przez Krzyż i Mękę swoją odkupił świat.

Potem Mamusia poszła do Zarządu Cmentarzy szukać grobu, ale tu żadnych notatek ani informacji na ten temat nie mogli znaleźć (…)

Władze komunistyczne były tak mściwe i zawzięte, że nawet po śmierci swoich przeciwników, uniemożliwiły ich rodzinom złożenia kwiatka, lub zapalenia świeczki na mogile (…)

Warto może dodać, że mająca upamiętnić ofiary komunizmu tablica, wisząca na murze więzienia, została już zdewastowana. Nieznani sprawcy odłamali jej róg. Nie tylko ani jeden z winnych tamtych zbrodni sądowych nie został ukarany, ale nawet śmierć nie przerwała nękania ofiar.

Złożono w grobie Twoje umęczone Ciało. Z grobu świętego Wojciecha, rzuconego jak ziarno w naszą Polską ziemię, wyrastają kłosy świętości. On pierwszy swą krwią męczeńską uświęcił początki chrześcijaństwa na naszej ziemi. Za nim poszli inni: święci polscy bracia, męczennicy obozów koncentracyjnych i systemów totalitarnych, prześladowani przez wiarę w czasach okupacji i komunizmu.

Od Twojego Grobu, Panie Jezu, tryska światło zmartwychwstania i nadzieja naszego wiecznego życia. Od grobu św. Wojciecha płonie blask świętości Polaków i Polek oddanych całym sercem Tobie, Zmartwychwstały Panie. Oni pełnili wolę Bożą objawioną w przykazaniach żyjąc dla bliźnich, służąc, a nawet oddając za nich swoje życie. Przypominają nam, że każdy człowiek może odpowiedzieć na Boże wezwanie: Bądźcie świętymi, ponieważ Ja jestem święty! Ty, Panie Jezu, swym nauczaniem i przykładem wskazałeś nam drogę osiągnięcia świętości. W męczennikach dajesz nam wzór ludzi godnych naśladowania, spraw byśmy wpatrzeni w ich święte i męczeńskie życie potrafili w pobożności służyć Tobie i bliźnim.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

Któryś za nas cierpiał rany Jezu Chryste, zmiłuj się nad nami.

I Ty któraś współcierpiała, Matko Bolesna zmiłuj się nad nami.

Wybór tekstów i opracowanie: Maciej Małozięć

[1] Opracowano na podstawie wspomnień więźniów i ich rodzin z pobytu w więzieniach Urzędu Bezpieczeństwa:
Z. Lazarowicz, Klamra – Mój Ojciec, Wrocław 2009;  P. Woźniak, Zapluty karzeł reakcji, wyd. III, Rzeszów; S. Krupa, X Pawilon. Wspomnienia AK-owca ze śledztwa na Rakowieckiej, Warszawa 1989; J. Woźniak, Byłem medykiem więziennym. Wspomnienia i refleksje, [w:] „Zeszyty Historyczne WiN-u”, nr. 1, Kraków 1992; tamże M. Chojnacki, Mokotowskie więzienie. Wspomnienia z celi śmierci.

22  marca w Zespole Szkół Niepublicznych im. 16. Pułku Piechoty Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie, odbył się Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy Delegatów Kół Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Tarnów. Podczas zjazdu podsumowano trzyletnią kadencję oraz dokonano wyboru władz Okręgu Tarnów na lata 2017-2020.

Zgodnie z wyborem delegatów, obradom przewodniczył Maciej Małozięć (Dębica).
W skład Komisji Mandatowo-Skrutacyjnej weszli: Leszek Banaś (Tarnów), Benedykt Krakowski (Pleśna), natomiast w skład Komisji Uchwał i Wniosków wybrani zostali: Małgorzata Wielgus i Anna Wadas.
W pierwszej części obrad, ustępujące władze Okręgu złożyły sprawozdania z minionej kadencji. Sprawozdanie merytoryczne Zarządu Okręgu przedstawił prezes Ryszard Żądło (Tarnów). Sprawozdanie finansowe przedstawiła skarbnik Małgorzata Wielgus (Tarnów), natomiast sprawozdanie Komisji Rewizyjnej Okręgu przedstawiła przewodnicząca komisji Elżbieta Zięba (Tarnów). Po dyskusji nad sprawozdaniami zostały one jednogłośnie przyjęte przez delegatów.

W drugiej części dokonano wyborów władz Okręgu Tarnów.
Prezesem Okręgu wybrany został Ryszard Żądło (Tarnów).
W skład Prezydium Zarządu Okręgu wybrani zostali:
Maciej Małozięć – wiceprezes (Dębica)
Anna Wójcik-Chowaniak – wiceprezes (Nowy Sącz)
Małgorzata Wielgus – skarbnik (Tarnów)
Dorota Kawa – sekretarz (Pleśna)
Zbigniew Kowal – członek Prezydium (Tarnów)
Zastępcami członków Prezydium wybrani zostali: Eugeniusz Borek (Bolesław), Irena Ciężadło (Tarnów).

Zgodnie ze statutem Związku, w skład Zarządu Okręgu wchodzi ponadto dziewięciu prezesów poszczególnych kół Okręgu.
Do Komisji Rewizyjnej Okręgu wybrani zostali:
Elżbieta Zięba (Tarnów)
Anna Wadas (Pleśna)
Władysław Lizak (Tarnów)
Zastępcą członka wybrany został Andrzej Lis (Dębica).
Do Sądu Koleżeńskiego Okręgu wybrani zostali:
płk Jerzy Pertkiewicz (Tarnów)
kpt. Izabela Podhalańska (Dębica)
Krzysztof Bigaj (Brzesko)
Małgorzata Czarnecka (Pleśna)
Ryszard Fedor (Tarnów)

Delegatami Okręgu Tarnów na Zjazdy Delegatów Związku w Warszawie zostali wybrani:
Maciej Małozięć (Dębica)
Anna Wójcik-Chowaniak (Nowy Sącz)
Zastępcami delegatów zostali: Leszek Banaś (Tarnów) i Anna Wadas (Pleśna).

W Zjeździe Delegatów Okręgu uczestniczył kapelan Okręgu ks. dr Zbigniew Guzy oraz weterani AK, m.in.: płk Zdzisław Baszak – uczestnik wojny obronnej 1939 roku, oficer AK, uczestnik akcji „MOST III” oraz płk Jerzy Pertkiewicz  – uczestnik wojny obronnej, żołnierz 16. Pułku Piechoty AK, jedyny żołnierz ocalały z oddziału „Regina II” Batalionu „Barbara”.

Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy reprezentowali: Maciej Małozięć (jako członek Prezydium Okręgu) oraz kpt. Izabela Podhalańska – prezes koła i dwóch delegatów: kpt. Bronisław Ćwik i Andrzej Lis.

Na zakończenie prezesi oraz przedstawiciele poszczególnych kół i środowisk zreferowali swoją działalność w terenie, a prezes Okręgu przedstawił plany Okręgu na nową kadencję. Jeszcze w tym roku, w terminie  24-26 lipca, w Okręgu odbędzie się ogólnopolski Rajd Kombatancki ŚZŻAK z udziałem władz naczelnych Związku. Uczestnicy odwiedzą m.in. Kałużówkę, Bliznę, Zabawę i Wał Rudę, uczestnicząc w obchodach rocznicy akcji „MOST III”.

W lutym i marcu 2017 roku, Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK ŚZŻAK w Dębicy, zorganizowało cykl wydarzeń patriotyczno-kulturalnych upamiętniając: 75. rocznicę przemianowania ZWZ i powołania Armii Krajowej oraz Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W przedsięwzięciach adresowanych do wszystkich grup wiekowych ogółem wzięło udział kilka tysięcy osób. W samych tylko wydarzeniach zrealizowanych w dębickich domach kultury uczestniczyło ponad 1200 osób. Co najmniej połowę tej grupy stanowiła młodzież szkolna. Uroczystości były realizacją statutowego celu Światowego Związku Żołnierzy AK, zdefiniowanego jako „udział w wychowaniu obywatelskim i patriotycznym młodzieży, krzewienie w społeczeństwie tradycji, historii i wartości ideowych Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego”. 

Cykl wydarzeń zorganizowanych przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. PSK AK w Dębicy w lutym i marcu 2017 roku z okazji 75. rocznicy powołania Armii Krajowej i Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

13 lutego 2017 – 75. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową.
Konferencja „W Bohaterów prowadziłaś ślady” z udziałem hr. Adama Komorowskiego (syna gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego), wykładem dra Roberta Zaparta, montażem Grupy Artystycznej SAFO oraz koncertem Jakuba „Kolby” Kolbusza.

Spotkanie rozpoczęło się od montażu słowno-muzycznego „Stracony dom” w wykonaniu Grupy Artystycznej SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury. Następnie z wykładem „Na drodze do utworzenia Armii Krajowej” wystąpił dr Robert Zapart, wykładowca na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego, współpracownik Redakcji Polskiego Słownika Biograficznego PAN, autor wielu prac naukowych o Armii Krajowej i Polskim Państwie Podziemnym. Po tym wykładzie, odbyło się wystąpienie gościa honorowego, Adama hr. Komorowskiego, syna gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego, Komendanta Głównego AK, który podzielił się rodzinnym świadectwem opowiadając m.in. o życiu gen. Komorowskiego w Londynie. Na zakończenie uroczystości, z koncertem adresowanym do młodzieży, wystąpił Jakub „Kolba” Kolbusz, który wykonał piosenki ze swojej płyty „Kolba – syn Polski”.

Więcej o jubileuszowym spotkaniu:
http://ak1944.pl/w-holdzie-bohaterom-armii-krajowej/

26 lutego 2017 – inauguracja obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
Monodram Przemysława Tejkowskiego „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki”.

Monodram Przemysława Tejkowskiego opowiada o jednym z najdzielniejszych żołnierzy Polski Walczącej i Polskiego Państwa Podziemnego. Rotmistrz Witold Pilecki czynnie uczestniczył w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1918, a potem ofiarnie jej bronił podczas wojny z bolszewicką Rosją. Od września 1939 roku rozpoczął się nieprzerwany czas jego wojennych i konspiracyjnych zmagań. Prowadził on przez KL Auschwitz, Powstanie Warszawskie, siatkę organizacji NIE, więzienie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na Mokotowie. Wielokrotnie ryzykował życiem. Dopisywało mu jednak żołnierskie szczęście, aż do zmierzenia się z komunistyczną rzeczywistością powojennej Polski.

28 lutego 2017 – konkurs krasomówczy dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach trzeciej edycji „Wilczych Śladów”.
W Katolickim Centrum Edukacji KANA w Dębicy odbył się konkurs krasomówczy dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych z powiatu dębickiego. Zadaniem uczestników rywalizacji było wygłoszenie przemówienia krasomówczego trwającego od 8 do 10 minut. W rundzie finałowej, trójka najlepszych uczniów, przedstawiła mowę na wylosowany przez siebie temat.
Wyniki konkursu:
1 miejsce Szymon Ziaja, II Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy (opiekun Bogumił Skrętkowski);
2 miejsce Magdalena Białas, I Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy (opiekun Beata Wojnarowska-Pocica);
3 miejsce Justyna Kubicka, II Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy (opiekun Bogumił Skrętkowski).
Informacje:
http://www.kanadebica.org/mlodziez-podazala-wilczymi-sladami-wyniki-iii-edycji-konkursu-o-zolnierzach-wykletych-niezlomnych/

2 marca 2017 – wykład dr Edyty Adamczyk-Pluty „Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Dębicy w walce z podziemiem, opozycją i Kościołem”.

Podczas wykładu dr Edyta Adamczyk-Pluta opowiedziała zarówno o funkcjonowaniu Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Dębicy; jego kadrze, metodach pracy, wykształceniu funkcjonariuszy, ale także o walce UB z przeciwnikami ówczesnego reżimu: tj. podziemiem zbrojnym, przeciwnikami politycznymi i Kościołem katolickim na terenie ówczesnego powiatu dębickiego.

Charakteryzując działania przeciwko Kościołowi, dr Adamczyk-Pluta powiedziała, że akcje podejmowanie przez pracowników organów bezpieczeństwa miały bardzo szerokie spektralnym działań i połączone były z permanentną obserwacją i inwigilacją kleru, a także wszelkich organizacji o charakterze katolickim.

– Metodą do rozprawy z Kościołem było wewnętrzne rozbicie w myśl zasady: nic przy klerze nie da się zrobić dopóki się go nie złamie wewnętrznie i nie rozbije jego struktury – wyjaśniła prelegentka.

Blisko trzygodzinne spotkanie zakończyła seria pytań oraz historycznych refleksji osób uczestniczących w wykładzie.

Więcej o wykładzie:
http://www.kanadebica.org/wyklad-o-debickiej-bezpiece/

5 marca 2017 – uroczystości patriotyczno-religijne na Rynku w Dębicy, w kościele pw. Św. Jadwigi (uroczysta msza święta) oraz na Cmentarzu Wojskowym.
W uroczystościach wzięła udział wojskowa asysta honorowa wystawiona przez 16. Tczewski Batalion Saperów z Niska.

Więcej o uroczystościach:
http://ak1944.pl/chwala-zolnierzom-wykletym/

10 marca 2017 – podsumowanie konkursu „Wilczymi Śladami”, wykład Elżbiety Jakimek-Zapart oraz monodram Przemysława Tejkowskiego „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki”.

Wyniki konkursu: gimnazjum
1 miejsce [ex aequo] Julia Kamaj, Miejskie Gimnazjum nr 4 w Dębicy (opiekun Urszula Iwańska);
1 miejsce [ex aequo] Aleksandra Kozińska, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy (opiekun Agnieszka Jakubowska-Cetnar);
2 miejsce Wiktoria Madeja, Zespół Szkół w Zwierniku (opiekun Jacek Studziński);
3 miejsce Sylwia Wnęk i Magdalena Zbaraza (praca zbiorowa), Zespół Szkół w Zwierniku (opiekun: Edyta Potok, Marzena Świerczek);
Wyróżnienia:
Zuzanna Grecka, Gimnazjum Dwujęzyczne w Dębicy (opiekun Jolanta Pietrzyk);
Nikola Cich, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy (opiekun Stanisława Wrona);
Jan Wanat, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy (opiekun Agnieszka Jakubowska-Cetnar).

Wyniki konkursu: szkoła podstawowa
1 miejsce Maksymilian Dziurzyński, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);
2 miejsce [ex aequo] Kinga Wójcik, Szkoła Podstawowa nr 9 w Dębicy (opiekun Katarzyna Wójcik);
2 miejsce [ex aequo] Zofia Zboch, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);Wyróżnienia:
Piotr Piekarz, Zespół Szkół w Podgrodziu (opiekun Marta Wojtuła);
Dominika Czupich, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);
Jakub Koziński, Szkoła Podstawowa nr 11 w Dębicy (opiekun Beata Cebula);

Wszystkim uczestnikom dziękujemy za udział w tegorocznym konkursie.
Fundatorami nagród byli: Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy,
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie oraz Zarząd Okręgu Tarnów
Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

Więcej o konkursie:
http://www.kanadebica.org/mlodziez-podazala-wilczymi-sladami-wyniki-iii-edycji-konkursu-o-zolnierzach-wykletych-niezlomnych/

18 marca 2017 – performance „Dla Was” w wykonaniu Grupy Artystycznej T.Lab oraz wernisaż wystawy „Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie od 1944 roku”, przygotowanej przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.

Performance „Dla Was” w wykonaniu aktorów grupy T.Lab zakończył uroczystości upamiętniające bohaterów podziemia antykomunistycznego. Spektakl oparty na tekstach Anny Świrszczyńskiej, Mirona Białoszewskiego i Beaty Obertyńskiej, pokazał inną twarz Wyklętych – Niezłomnych. Stawiał pytania o ich postawę, rozterki i zwykły ludzki strach. Wszystko rozegrało się w mrocznych podziemiach Kina Kosmos.

W spotkaniu wzięli udział weterani AK: kpt. Izabela Podhalańska, a także mjr Jerzy Krupa, który podzielił się swoimi wspomnieniami z działalności w podziemiu antykomunistycznym.
Wydarzeniu towarzyszył wernisaż wystawy „Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku”.
Wystawę przygotowaną przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, zobaczyć będzie można w Domu Kultury i Kinie Kosmos do końca marca.

Więcej o wydarzeniu:
http://rzeszow.tvp.pl/29553496/spektakl-upamietniajacy-wykletych-w-debickim-kinie-kosmos

Powyższe wydarzenia zostały zorganizowane we współpracy z:
Katolickim Centrum Edukacji KANA w Dębicy,
samorządem Miasta Dębica,
Miejskim Ośrodkiem Kultury w Dębicy,
Miejską Komunikacją Samochodową sp. z o.o.,
Parafią pw. Św. Jadwigi w Dębicy,
samorządem Powiatu Dębickiego,
Fundacją Armii Krajowej w Londynie,
Grupą T.Lab działającą przy Miejskim Ośrodku Kultury w Dębicy,
Grupą Artystyczną SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy,
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie,
Miejskim Gimnazjum nr 1 im. A. Mickiewicza w Dębicy,
Związkiem Strzeleckim „Strzelec” JS 2017 w Dębicy,
Hufcem ZHP im. Dębickich Szarych Szeregów w Dębicy,
Podkarpacką Radą ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przy Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie.

Koordynatorem przedsięwzięć był Maciej Małozięć, wiceprezes Okręgu Tarnów ŚZŻAK i sekretarz ŚZŻAK Środowiska 5 PSK AK w Dębicy.

Z udziałem wojskowej asysty honorowej 16. Tczewskiego Batalionu Saperów z Niska, odbyły się w Dębicy 5 marca 2017 roku, obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W uroczystościach wzięli udział m.in. weterani Armii Krajowej, członkowie organizacji podziemia antykomunistycznego, parlamentarzyści, samorządowcy, strzelcy, harcerze, młodzież szkolna. Dębica, jako jedno z niewielu miast na Podkarpaciu, już po raz siódmy obchodziła święto „Żołnierzy Wyklętych”.

Uroczystość rozpoczęła się złożeniem meldunku dowódcy 16. Tczewskiego Batalionu Saperów z Niska majorowi Radosławowi Podolskiemu. Meldunek złożył dowódca uroczystości kapitan Łukasz Krasnodębski.
Po odegraniu hymnu Rzeczypospolitej Polskiej i powitaniu gości przez burmistrza Dębicy Mariusza Szewczyka, odczytano przesłanie ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

Kolejny raz obchodzimy Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych. Oddajemy cześć i hołd oraz wyrazy najwyższego szacunku żyjącym i poległym Bohaterom, którzy kierowani bezgraniczna miłością do Ojczyzny nie pogodzili się z pozorami odzyskanej wolności, która faktycznie niosła za sobą początek kolejnego zniewolenia. 

Prawdę o czynach Żołnierzy powojennej konspiracji niepodległościowej zwanych „Wyklętymi” skrywano przez dziesiątki lat. Odartych z godności, bestialsko katowanych i mordowanych Żołnierzy, którzy najświętszym celem była Wolna i Niepodległa Polska, nazywano bandytami, a pamięć o ich czynach zacierano bez śladu. 

Teraz odrabiamy wieloletnie zaległości. Dzisiaj wolna Polska i Polacy oddają cześć i hołd tym, którzy często samotnie walczyli do końca . Ich ofiara, znalazła trwałe miejsce w księdze chwały i sławy oręża. Jest jednym z kamieni węgielnych nowej tożsamości współczesnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz etosu żołnierskiej służby. 

Jestem głęboko przekonany, że pamięć o dokonaniach Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych i ich dziedzictwo zapisane są w każdym sercu żołnierskim, a ich heroiczna postawa stanowi wzór wierności i oddania Najjaśniejszej Rzeczpospolitej polskiej zgodnie z zawołaniem BÓG HONOR OJCZYZNA. 

Chwała i cześć Żołnierzom – Niezłomnym! Walczyli i polegli bo pragnęli Wolnej i Niepodległej Polski.

Z okolicznościowym słowem wystąpił starosta dębicki Andrzej Reguła, który wspomniał o działaczach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” zamordowanych 1 marca 1951 roku w warszawskim więzieniu na Mokotowie. Starosta dodał, że powiat dębicki co roku włącza się w cykl przedsięwzięć inicjowanych przez Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy z okazji Dnia „Żołnierzy Wyklętych”.

Przy pomniku zamordowanych żołnierzy z oddziału Jana Stefki „Mściciela” delegacje organizatorów oraz wojska złożyły wiązanki kwiatów.

Po uroczystościach na rynku, uczestnicy przeszli do kościoła pw. Św. Jadwigi, gdzie odprawiona została Msza święta. Uroczystej koncelebrze przewodniczył ks. Ryszard Piasecki, proboszcz parafii pw. Św. Jadwigi i kapelan środowiska Armii Krajowej. W homilii prałat Piasecki zaakcentował troskę o pamięć, która powinna być imperatywem w budowaniu tożsamości narodu.

Przywracanie pamięci jest kluczową potrzebą w budowaniu tożsamości narodowej. Mówi się dzisiaj o podziale wśród Polaków. Owszem. Poglądy polityczne każdy ma prawo mieć takie jakie mu odpowiadają. Natomiast dobro ojczyzny, jej wolność, jej suwerenność, są ponad wszystkim. Ponad podziałami społecznymi, politycznymi, kulturowymi, wyznaniowymi. Ojczyzna to ojczyzna. Miłość do ojczyzny, to szacunek do historii. To rzeczywista troska o dobro tego kraju. To uznanie dla Tych, którzy poświęcili wszystko co najlepsze dla ojczyzny. To przedkładanie interesu wspólnego nad dobro własne. To pielęgnowana pamięć w następnych pamięć. To też nasza modlitwa, gdyż Oni, Żołnierze Wyklęci, z wiarą w Boga żegnali się z tym światem, ufając, że ich cierpienie, że ich ofiara, nie pójdą na marne. – mówił ks. Ryszard Piasecki.

Oprawę muzyczną Eucharystii przygotował Chór Kameralny Parafii pw. Św. Jadwigi oraz Miejska Orkiestra Dęta. Natomiast czytania mszalne i modlitwę powszechną odczytali harcerze i strzelec.

Ostatnim elementem uroczystości był ceremoniał wojskowo-religijny, na który złożyła się modlitwa, apel pamięci, salwa honorowa oraz złożenie wieńców i wiązanek kwiatów przy symbolicznym grobie mjr./ppłk. Adama Lazarowicza oraz przy pomniku – kwaterze Polskiego Państwa Podziemnego.

Uroczystości poprowadził Maciej Małozięć, wiceprezes Okręgu Tarnów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Obchody były centralnym punktem tegorocznego cyklu przedsięwzięć z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Dębicy. Przed tygodniem odbył się m.in. monodram Przemysława Tejkowskiego „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki”, konkurs „Wilczymi Śladami” oraz wykład dr Edyty Adamczyk-Pluty „Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Dębicy w walce z podziemiem, opozycją o Kościołem”.

Młodzież szkolną zapraszamy jeszcze na podsumowanie konkursu „Wilczymi Śladami” oraz monodram Przemysława Tejkowskiego i wykład dr Elżbiety Jakimek-Zapart – 10 marca.
Obchody zakończy performance w wykonaniu Grupy Artystycznej T.Lab oraz wystawa „Twarze rzeszowskiej bezpieki” w Domu Kultury Kosmos- 18 marca.

Od 26 lutego do 18 marca 2017 roku zapraszamy na obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Dębicy i powiecie dębickim. W tym roku, już po raz siódmy, Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych, inicjuje w naszym regionie obchody tego święta państwowego. W programie przewidziano m.in.: monodram Przemysława Tejkowskiego – „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki”, wykłady naukowe, konkursy, wystawy oraz uroczystości patriotyczno-religijne z udziałem wojskowej asysty honorowej.

PROGRAM OBCHODÓW – DĘBICA 26 lutego – 18 marca 2017

26.02.2017 (niedziela), godz. 17:00, Dom Kultury Śnieżka
Spektakl – monodram „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki” w wyk. Przemysława Tejkowskiego (wstęp wolny – bezpłatne bilety do odebrania w DK Śnieżka)
Potwierdzenie udziału pod numerem telefonu 14 670 31 67.

02.03.2017 (czwartek), godz. 17:30, Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy, ul. Chopina 2

Wykład dr Edyty Adamczyk-Pluty, temat: Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Dębicy w walce z podziemiem, opozycją i Kościołem

5.03.2017 (niedziela) Uroczystości patriotyczno-religijne z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” z udziałem wojskowej asysty honorowej 16. Batalionu Saperów z Niska – program:

Godz. 10:00 Rynek w Dębicy – złożenie kwiatów przez organizatorów przy pomniku zamordowanych żołnierzy NSZ

Godz. 10:30 Kościół pw. Św. Jadwigi – Msza Święta

Godz. 12:00 Cmentarz Wojskowy w Dębicy – złożenie kwiatów, apel pamięci, salwa honorowa

10.03.2017 (piątek), godz. 10:00 Dom Kultury Śnieżka w Dębicy

Spektakl – monodram „Melduję Tobie Polsko. Rotmistrz Pilecki” w wyk. Przemysława Tejkowskiego, podsumowanie konkursu „Wilczymi Śladami”, wykład dr Elżbiety Jakimek-Zapart (IPN Kraków)

18.03.2017 (sobota), godz. 18:00 Dom Kultury KOSMOS w Dębicy
Sztuka performance w wykonaniu grupy T.Lab nt. żołnierzy wyklętych (reż. Dominika Migoń), wernisaż wystawy: Twarze rzeszowskiej bezpieki (IPN Rzeszów).

ORGANIZATORZY:

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy,
Parafia pw. Św. Jadwigi w Dębicy, Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy,
Miasto Dębica, Powiat Dębicki, Miejski Ośrodek Kultury w Dębicy.

WSPÓŁORGANIZATORZY I PARTNERZY:

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy,
Grupa Artystyczna SAFO MOK, Hufiec ZHP Dębica, Związek Strzelecki „Strzelec”,
Podkarpacka Rada ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przy Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie,
Miejska Komunikacja Samochodowa w Dębicy.

Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy, Miasto Dębica, Miejski Ośrodek Kultury w Dębicy oraz Fundacja Armii Krajowej w Londynie zapraszają na obchody 75. rocznicy przemianowania Związku Walki Zbrojnej i powołania Armii Krajowej. Gościem Honorowym uroczystości będzie Adam hr. Komorowski, syn Komendanta Głównego AK gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego, wiceprezes Fundacji Armii Krajowej w Londynie. 

14 lutego 2017 roku przypada 75. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej i powołania Armii Krajowej. Z tej wyjątkowej okazji zapraszamy na konferencję pod nazwą: „W Bohaterów prowadziłaś ślady”.

1. Znoszę dla użytku zewnętrznego nazwę ZWZ. -Wszyscy żołnierze w czynnej służbie wojskowej w Kraju stanowią „Armię Krajową” podległą Panu Generałowi, jako jej dowódcy.
2. Stanowisko Pana Generała nosi nazwę Dowódcy Armii Krajowej.
/-/ Naczelny Wódz /-/ Sikorski generał broni

Rozkaz o przemianowaniu ZWZ i powołaniu AK /fragment/

Dom Kultury MORS w Dębicy, ul. Sportowa 28, 13 lutego 2017 roku, godz. 11:00

PROGRAM

– „Stracony dom” – montaż słowno-muzyczny w wykonaniu Grupy Artystycznej SAFO MOK na kanwie wspomnień Jadwigi Lazarowicz

– Wystąpienie Gościa Honorowego, Pana Adama Komorowskiego, syna Komendanta Głównego Armii Krajowej – gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego,
wiceprezesa Fundacji Armii Krajowej w Londynie

– „Na drodze do utworzenia Armii Krajowej” – wykład dr. Roberta Zaparta, pełnomocnika Fundacji Armii Krajowej w Londynie, wykładowcy na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego

– „Gdzie pierwsze Karpat progi” – występ muzyczny Jakuba „Kolby” Kolbusza.

Przed uroczystością zaplanowano spotkanie Adama Komorowskiego z uczniami Szkoły Podstawowej nr 3 w Dębicy, która nosi imię gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego.

2 lutego 1944 roku przy nasypie kolejowym w Dębicy Niemcy zamordowali 54. Polaków. Był to odwet niemieckiego okupanta za akcję bojową przeprowadzoną przez oddziały Armii Krajowej w Czarnej Tarnowskiej w nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1944 roku. Każdego roku w Dębicy organizowane są uroczystości rocznicowe upamiętniające ofiary z 1944 roku. W tym roku organizatorami uroczystości byli: Miasto Dębica, Parafia pw. Matki Bożej Anielskiej oraz Hufiec ZHP Dębica.

Uroczystości z okazji 2 lutego od kilku lat mają podobny przebieg. Rozpoczynają się mszą świętą w kościele pw. Ducha Świętego, a po Eucharystii uczestnicy przejeżdżają na miejsce mordu przy nasypie kolejowym, by oddać hołd pomordowanym w tym miejscu Polakom.

W tegorocznej mszy świętej wzięło udział wielu dębiczan. Licznie przybyły także poczty sztandarowe: instytucji, związków, szkół i stowarzyszeń.
W homilii ks. Jan Krupa, proboszcz parafii pw. Matki Bożej Anielskiej, nawiązał do przypadającej w tym roku setnej rocznicy objawień Matki Bożej w Fatimie. Jak zauważył kaznodzieja, Matka Boża objawiła się siostrze Łucji miesiąc przed tragicznymi wydarzeniami, które miały miejsce w Dębicy w lutym 1944 roku z przyzwoleniem na ujawnienie światu Trzeciej Tajemnicy Fatimskiej.

Po mszy świętej uczestnicy udali się pod pomnik, gdzie 73. lata temu doszło do tragicznego wydarzenia. Tam odbył się krótki ceremoniał patriotyczno-religijny. Przybyłe delegacje złożyły także wiązanki kwiatów. W uroczystościach wzięła udział także delegacja Światowego Związku Żołnierzy AK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy.

Msza święta w intencji ofiar z 2 lutego 1944 roku, odbyła się także w parafii pw. Św. Jadwigi. Przed laty właśnie tam odbywały się coroczne nabożeństwa, po których modlono się na cmentarzu wojskowym, w miejscu pochówku pomordowanym Polaków. Organizatorem ówczesnych uroczystości był Zarząd Oddziału Dębica Światowego Związku Żołnierzy AK.

fot. www.janwarzecha.pl

Ksiądz Ryszard Piasecki, kapitan Edmund Książek oraz Maciej Małozięć, zostali odznaczeni  medalami „Pro Patria” w uznaniu zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej. Wyróżnienia przyznał szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Medale wręczono podczas spotkania opłatkowego środowiska żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Tarnów, 14 stycznia 2017 roku.

Coroczne spotkanie opłatkowe Okręgu Tarnów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej stało się okazją do wręczenia odznaczeń i wyróżnień za zasługi na płaszczyźnie kultywowania pamięci o Armii Krajowej.

Trzy osoby z Dębicy, „za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej”, otrzymały medale „Pro Patria”. Wyróżnienia, w imieniu szefa urzędu, wręczył płk Mirosław Demediuk, naczelnik Wydziału Odznaczeń i Mianowań Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, w towarzystwie płka Zdzisława Baszaka, honorowego prezesa Zarządu Okręgu Tarnów.
Medalami zostali odznaczeni:
ks. prałat Ryszard Piasecki – kapelan środowiska Armii Krajowej na ziemi dębickiej, proboszcz parafii pw. Św. Jadwigi w Dębicy;
kpt. Edmund Książek – weteran Armii Krajowej, wiceprezes ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy;
Maciej Małozięć – wiceprezes Okręgu Tarnów, sekretarz ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy.
Odznaczenie otrzymał także prezes Okręgu Tarnów ŚZŻAK, Ryszard Żądło.

Podczas spotkania opłatkowego wręczono także medale „Za Zasługi dla Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej”.
Odznaczenie to jest przyznawane osobom fizycznym za wybitne zasługi w dziedzinie rozpowszechniania wiedzy o Polskim Państwie Podziemnym, SZP-ZWZ-AK.
Tym honorowym odznaczeniem wyróżniono następujące osoby:
Annę Wójcik-Chowaniak, wiceprezes Okręgu Tarnów, prezes Koła Nowy Sącz;
Zbigniewa Kowala, sekretarza Koła Tarnów;
Józefa Knapika, wójta gminy Pleśna.

Andrzej Lis oraz Artur Lis, członkowie Światowego Związku Żołnierzy AK Środowiska 5 PSK AK w Dębicy, którzy wykazali się szczególnymi osiągnięciami w realizacji celów statutowych Związku, otrzymali przemianowanie z członka nadzwyczajnego na zwyczajnego. Z rąk płk Zdzisława Baszaka otrzymali gratulacje i legitymacje.

W corocznym spotkaniu opłatkowym Okręgu Tarnów Światowego Związku Żołnierzy AK wzięli udział: kapelani AK na czele z ks. prałatem kpt. Piotrem Gajdą, parlamentarzyści, władze samorządowe Tarnowa i powiatu tarnowskiego, przedstawiciele służb mundurowych, zaproszeni goście oraz kombatanci i delegacje poszczególnych kół z terenu Okręgu Tarnów ŚZŻAK. W opłatku wzięła udział liczna delegacja z Dębicy na czele z prezes ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK kpt. Izabelą Podhalańską.

W piątek 13 stycznia 2017 roku, w siedzibie ŚZŻAK Środowiska 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, odbyło się tradycyjne spotkanie opłatkowe weteranów AK, członków Ich rodzin oraz sympatyków ideałów Polskiego Państwa Podziemnego. Spotkanie rozpoczęła wspólna modlitwa, a wypełniła pełna serdeczności wymiana wspomnień i śpiew polskich kolęd. 

Okres Bożego Narodzenia obfituje w wyjątkowe obyczaje. Wiele z nich wywodzi się z uniwersalnego dziedzictwa chrześcijańskiego, lecz są wśród nich także typowo polskie tradycje. Do takich należy zwyczaj łamania się opłatkiem. Zwyczaj ten praktykuje się na ziemiach polskich od XVIII wieku. Od zawsze jest on znakiem miłości, życzliwości i przyjaźni.

Każdego roku Zarząd ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy organizuje spotkanie opłatkowe. Dawniej, jeszcze w okresie PRL, spotkania opłatkowe gromadziły wielką rzesze weteranów przedwojennego 5. pułku oraz byłych żołnierzy AK. Pierwsze kombatanckie opłatki w Dębicy odbywały się na plebanii parafii pw. Św. Jadwigi. Uczestniczyło w nich kilkadziesiąt osób.
Z chwilą powstania związku AK, Bożonarodzeniowe spotkania weteranów odbywały się w salach gimnastycznych, bowiem zgromadzeni goście, żołnierze 3. Pułku Saperów oraz kombatanci nie byli w stanie pomieścić się w sali katechetycznej.
Od kilku lat Zarząd Środowiska 5. PSK AK organizuje spotkania wewnątrzzwiązkowe.

Środowisko 5. PSK AK w Dębicy jest drugim pod względem liczebności kołem w Okręgu Tarnów, zrzeszającym największą liczbę weteranów AK. Wielu z nich mieszka na co dzień w różnych zakątkach Polski, dlatego ich przyjazd do Dębicy nie był możliwy.

Tegoroczne spotkanie wypełniły historyczne dyskusje nt. działalności partyzanckiej oraz śpiew polskich kolęd.

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy zaprasza na obchody Dnia Polskiego Państwa Podziemnego, które odbędą się 24 i 25 września 2016 roku. Pierwszego dnia zaplanowano rajdu inauguracyjny rowerowego wariantu Szlaku Partyzanckiego II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica. Dzień później odbędą się uroczystości religijno-patriotyczne.

PROGRAM OBCHODÓW

24 września 2016 roku – godz. 14:00 Parking przy kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Gumniskach
Start rowerowego rajdu inauguracyjnego Szlakiem Partyzanckim II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica.
Trasa: Gumniska – Stasiówka – Berdech – Południk – Kałużówka – Grabówka – Gumniska (Szlak Partyzancki – wariant rowerowy, zielony).

UWAGA! Zapisy na rajd prowadzone są do dnia 22 września 2016 roku do godziny 15:00 drogą elektroniczną. Adres: ak.debica@gmail.com
Przy zgłoszeniu koniecznie należy podać: imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz numer PESEL.

W dniu rajdu zapisy będą prowadzone od godziny 13:00, jednak liczba miejsc w dniu rajdu będzie ograniczona, dlatego zachęcamy do przesłania zgłoszenia drogą elektroniczną!

25 września 2016 roku
godz. 10:30 Kościół pw. Świętej Jadwigi w Dębicy
Uroczysta Msza święta
godz. 11:30 Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy
Hymn państwowy, część oficjalna, złożenie kwiatów pod tablicą Polskiego Państwa Podziemnego

Rzecz o nazwie polany Kałużówka

             W jednej z lokalnych gazet w kwietniu br. ukazał się artykuł pt. „Kałżówka czy Kałużówka. Nie powielajmy tego wypaczenia”, w którym autor próbuje się doszukać właściwego określenia dla polany, na której 24 sierpnia 1944 roku, rozegrała się główna bitwa w czasie akcji „Burza”. W efekcie dochodzi do wniosku, że właściwą nazwą jest Kałżówka, którą zaproponował Antoni Stańko, na kartach książki pt. „Gdzie Karpat progi”. Czy jednak na pewno ma rację?

Obóz II Zgrupowania

             Na wstępnie należy wyjaśnić, że żołnierze II Zgrupowania 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej (zgrupowania nazywanego wymiennie: II baonem, II batalionem, II zgrupowaniem lub II rejonem walki), w pierwszej dekadzie sierpnia 1944 roku przenieśli się z dotychczasowego miejsca postoju, w rejon polany w środku kompleksu leśnego należącego do dóbr Raczyńskich (las majątek Dębica), między Braciejową, Gumniskami, Połomią (wówczas Połomeją), Południkiem, a Grabówką. W tym czasie prawdopodobnie nikt nie używał nazwy Kałżówka czy Kałużówka. Dla żołnierzy był to obóz II zgrupowania.

Sama polana zajmowała spory obszar liczący około 4 ha. Wyglądała zupełnie inaczej niż dzisiaj. Od północy i zachodu teren był odsłonięty, a dwaj gospodarze: Ludwik Niedziela i Stanisław Gawlik uprawiali tutaj role. Dzisiaj ten stok ornej ziemi porośnięty jest gęstą brzeziną. U dołu polanę zamyka strumień biorący swe źródła pod Południkiem, w części lasu zwanego Zimną Wodą. Na północy polana wznosiła się na wysokość 426 m. n.p.m., ze szczytem określanym jako Dębnak (współcześnie na ortofotomapach występuje też jako Dębniak). Stefan Janusz w opracowaniu „Marzanny ponownie zakwitły na krwi” z 1964 roku pisze, że wzgórze 426 przed setkami lat było grodziszczem Wenedów, którzy podobnie jak żołnierze AK w 1944 roku, bronili się w tym miejscu przed obcymi agresorami. Autor nazywa to wzgórze Hatuzą.

Nazwa Hatuza widnieje na większości map topograficznych w skali powyżej 1:50 000 zarówno przed wojną, jak również współcześnie. Określa część lasu gdzie dzisiaj znajduje się pomnik, na południe od wzgórza 426. Hatuza, choć jest najczęściej pojawiającym się terminem na kartograficznych planach, nie utrwaliła się zarówno wśród żołnierzy, jak również wśród miejscowej ludności. Trudno powiedzieć też coś więcej o etymologii tej nazwy.

Gdzie pierwsze Karpat progi

Pojęcie „Kałżówka” spopularyzował w 1984 roku Antoni Stańko, który jak sam zaznacza, przyjął to określenie z map katastralnych Urzędu Miejskiego w Dębicy. Stańko dodaje jednak, że  polana jest zwana również Kałużówką. Nie wyjaśnia natomiast skąd wzięło się to określenie.

Nazwa Kałużówka widnieje także na pomniku, który stanął na polanie w 1984 r., a którego treść była proponowana i ustalana przez środowisko weteranów Armii Krajowej.

Nazwy wiejskich przysiółków, fragmentów pól czy lasów czerpane były z tradycji miejscowych, którzy określali w ten sposób dany obszar dla lepszej identyfikacji terenu.

Warto jednak zwrócić uwagę, że w rejonie Hatuzy poza Niedzielami i Gawlikami zamieszkiwali także Kałużowie. Do dzisiaj starsi mieszkańcy wspominają sędziwą panią, nazywaną gwarowo Kałużyną. Jeśli zatem spróbujemy doszukiwać się źródłosłowia nazwy Kałużówka, która nie jest nazwą miejscowości, a potocznym określeniem tej części lasu, to warto zwrócić uwagę, że najprawdopodobniej została ona zaczerpnięta właśnie od nazwiska Kałuża – gospodarzy mieszkających w pobliżu. Przyjmując jednak tezę o poprawności formy Kałżówka, wówczas źródłosłów kierowałby nas do wyrazu „kał” – słowa określającego dawniej „bagno”, „mokradło”. Od tego słowa pochodzi m.in. nazwa Kalisza, miasta w województwie wielkopolskim. O ile jednak Kalisz został wzniesiony na podmokłych terenach w dolinie Prosny, o tyle Hatuza położona była na wzgórzu.

Przekazy i wspomnienia

I jeszcze słowo o genezie pojawienia się obu nazw w źródłach i przekazach wspomnieniowych. Pierwszym tekstem dotyczącym walk na Kałużówce są wspomnienia Adama Lazarowicza zapisane przez Bronisława Pietruchę „Szyszkę”. Pochodzą one z 1944 roku. W tekście inspirowanym przez „Klamrę”, kierownika szkoły w Gumniskach i głównodowodzącego podczas „Burzy” w Obwodzie Dębica, nie występuje żadne określenie dla miejsca obozu II rejonu, ani dla bitwy, która rozegrała się wokół obozu. Treść wspomnień  była głównym źródłem z którego korzystał Antoni Stańko przy tworzeniu monografii dębickiej Armii Krajowej.

We wspomnieniach Kazimierza Kemmera „Halnego” z 1957 roku pozycje zgrupowania oraz miejsce bitwy, autor umiejscawia w lesie Połomyja (chodzi o Połomeję, obecnie Połomię). Kemmer pisze

– Nasz oddział szybkim marszem przesunął się w rejon gajówki Władysława Klabachy, na południe od polany Kałużówka, gdzie Komenda Obwodu, zarządziła koncentrację swoich oddziałów partyzanckich. Tam już od kilku dni obozowała bojówka dyspozycyjna dowodzona przez asa rzeszowskiej dywersji – kapitana Józefa Lutaka „Dyzmę”. Obozowała w górzystym terenie lasu i ochraniała sztab Komendy Obwodu.

Kilka dni później dotarł do nas goniec od mjr. Adama Lazarowicza „Klamry” z rozkazem zajęcia pozycji w pobliżu obozu Komendy Obwodu wokół wzgórza w lesie Połomyji (kota 426).

W 1968 roku w wydawnictwie PAX, ukazały się drukiem wspomnienia Władysława Strumskiego pt. „Dziesiątka w akcji”. Publikacja, staraniem syna autora, doczekała się wznowienia w 2004 roku. Drugie wydanie zostało uzupełnione o fragmenty, które w 1968 roku wycięła komunistyczna cenzura, a które autor dopisał publikując wspomnienia w „Echu Załogi”. Oto fragmenty dotyczące miejsca bitwy

– Od trzech dni znajdujemy się na polanie oznaczonej na mapie, jako wzgórze 513 (chodzi o wzgórze 426, które Strumski prawdopodobnie na podstawie innej, błędnej mapy określa jako 513). Inspektor z nieznanych mi przyczyn zgromadził tu wszystkie siły II zgrupowania partyzanckiego. Poza oddziałami i służbami podległymi bezpośrednio sztabowi inspektora, przybyły na polanę – Kałużówka – taką nazwę nosiło słynne wzgórze. Słynne, bo rósł tutaj ogromny dąb, pod którym według miejscowej legendy Jakub Szela podczas rabacji chłopskiej w 1846 roku panów sądził i na śmierć skazywał –  kompanie bojowe „Jasnego” i „Pęka”.

Kota 513 wznosi się w odległości około półtora kilometra nad wsią Gumniska i jest oddalona około ośmiu kilometrów w linii powietrznej od Dębicy. Na polanie znajdują się dwa liche domki i dwie stodoły. Jedna mała, druga dość spora. Domki zostały częściowo zajęte przez kwatermistrzostwo, a większą stodołę przydzielono służbie zdrowia z doktorami „Heliosem” i „Lancetem” na czele. Partyzanci z rozkazu dowództwa rozpoczęli budowę szałasów w lesie wokół polany.

W 1984 roku w nakładzie ponad 20 000 ukazała się praca Antoniego Stańko „Gdzie Karpat progi”. Na jej kartach Stańko spopularyzował nazwę Kałżówka, jednak w przypisie w III wydaniu, które ukazało się w 1997 roku, Stańko (jak wspomniano powyżej), wyjaśnił, że nazwę Kałżówka zaczerpnął z map katastralnych, jednak używa się także nazwy Kałużówka.

W swych wspomnieniach pt. „Klamra – mój Ojciec”, które ukazały się w częściach w „Zeszytach Historycznych WiN-u” na początku lat dziewięćdziesiątych, Zbigniew Lazarowicz, syn „Klamry”, wyłącznie używa nazwy Kałużówka. Autor jest także w posiadaniu przedwojennej mapy wojskowej, na której widnieje nazwa Kałużówka.

Od lat 90. XX w. nazwa Kałużówka występuje w większości opracowań naukowych i wspomnieniowych.

Kałużówka to nie jedyny problem, na który można się natknąć przy zgłębianiu wiedzy o działaniach II zgrupowania. Na mapach i w opracowaniach występują także rozbieżności w nazwach: Stożków lub Stoszków, gdzie znajdowały się schrony z bronią ze zrzutów; Pieczowisk lub Piecowisk, gdzie zgrupowanie przeniosło się 25 sierpnia, tuż po bitwie na Kałużówce.

Ciekawostką jest także współczesne określenie miejsca bitwy II zgrupowania na fotomapach znajdujących się w zbiorach Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Tam widnieje nazwa Kozłówka.

Problem z nazwami przysiółków wiąże się zapewne z ustną formą przekazu oraz z nazewnictwem umownym. Jeśli jednak poszukamy genezy nazwy Kałużówki, to najpewniej wiąże się ona z Kałużami, gospodarzami, którzy mieszkali w gospodarstwie od strony Połomi. Czy zatem zapis Kałużówka jest błędem lub wypaczeniem? W moim odczuciu nie. Wręcz przeciwnie. Poprawna forma zapisu nazwiska Kałuża powinna nas determinować do stosowania pisowni Kałużówka, nie zaś Kałżówka.

Maciej Małozięć („Biuletyn Informacyjny” wydany z okazji 72. rocznicy akcji „Burza” i bitwy na Kałużówce)

W Braciejowej i na polanie Kałużówka, 28 sierpnia 2016 roku, odbyły się uroczystości z okazji 72. rocznicy akcji „Burza” i największej bitwy stoczonej na Podkarpaciu przez żołnierzy Armii Krajowej z oddziałami Wehrmachtu w 1944 roku. W uroczystościach wzięli udział m.in. weterani Armii Krajowej wraz z rodzinami oraz uczestnicy bitwy na Kałużówce, którzy na coroczne uroczystości, pomimo podeszłego wieku, przybyli z różnych stron Polski.

Obchody rozpoczęły się przy pomniku w Braciejowej, na którym w 2014 roku, dzięki staraniom Zarządu ŚZŻAK Środowiska 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, wymieniona została tablica. Poprzednia gloryfikowała Armię Czerwoną. Ta, przed którą dzisiaj złożono wiązanki kwiatów, upamiętnia bohaterskich żołnierzy Armii Krajowej oraz cywilne ofiary walk frontowych z 1944 i 1945 roku z parafii Gumniska.

Kwiaty przed pomnikiem złożyła delegacja Armii Krajowej na czele z kpt. Izabelą Podhalańską oraz mjr. Zbigniewem Lazarowiczem. Wieniec złożyli też samorządowcy.

Następnie uczestnicy udali się na polanę Kałużówka, gdzie odprawiona została uroczysta msza święta. Eucharystii przewodniczył ks. Jan Michalik, emerytowany proboszcz i rezydent parafii w Podgrodziu.

W homilii ks. Michalik podkreślił niezłomną postawę żołnierzy II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica. Kaznodzieja wyjaśnił, że żołnierze AK byli prawdziwymi, a nie sezonowymi bohaterami.

Po mszy świętej odbył się ceremoniał patriotyczny z udziałem kompanii honorowej wystawionej przez 16. Tczewski Batalion Saperów z Niska. Okolicznościowe wystąpienie wygłosił starosta dębicki Andrzej Reguła.  Odczytany został także okolicznościowy adres od marszałka województwa podkarpackiego Władysława Ortyla, który objął honorowy patronat nad tegorocznymi obchodami.

W imieniu weteranów AK głos zabrał mjr. Zbigniew Lazarowicz, uczestnik bitwy na Kałużówce i syn głównodowodzącego siłami Obwodu AK Dębica – mjr. Adama Lazarowicza „Klamry”. W swoim wystąpieniu nakreślił tło historycznych wydarzeń. Mówił m.in.:

Wydarzenia tamtych dni tak mocno tkwią w pamięci uczestników, że śnić się nam będą do końca życia.

Mimo ran, cierpień, śmierci kolegów, głodu i chwil trwogi czuliśmy się wówczas szczęśliwi i dumni, że mogliśmy po raz pierwszy, po latach niewoli podnieść głowy i stanąć razem do otwartej walki ze śmiertelnym wrogiem. Czyniliśmy to z wielkim zaangażowaniem, bez przymusu, z obowiązku służenia ojczyźnie.

Wzruszające wystąpienie weterana AK zostało nagrodzone gromkimi brawami, po których rozległo się „Sto lat…”.

Na zakończenie odczytany został apel pamięci, a pododdział honorowy oddał salwę honorową. Delegacje złożyły wiązanki kwiatów przed pomnikiem upamiętniającym poległych w czasie akcji „Burza” żołnierzy II Zgrupowania 5. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej.

W uroczystościach wzięli udział m.in. uczestnicy bitwy na Kałużówce: Zbigniew Lazarowicz (Wrocław) wraz z siostrą – Danutą Iwan, żoną oraz synem. Bronisław Duman (Szczecin) wraz z córką i zięciem oraz Jerzy Krusenstern (Kraków).

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej reprezentowali: Maciej Małozięć (wiceprezes Okręgu Tarnów) oraz Izabela Podhalańska (prezes Środowiska 5. PSK AK w Dębicy), a także Zarząd ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy, weterani AK z Dębicy, Rzeszowa, Kolbuszowej, Tarnowa.

Z okazji tegorocznych obchodów wydany został bogato ilustrowany „Biuletyn Informacyjny” pod redakcją Macieja Małozięcia. Znalazły się w nim teksty m.in.: Tomasza Czapli, Piotra Drogonia i Marty Meinhart.

Głównymi organizatorami obchodów byli: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, lokalne samorządy oraz Nadleśnictwo Dębica, Zespół Szkół w Gumniskach oraz Parafia NMP w Gumniskach.

Fotorelacja: Magdalena Strzępek, © ak1944.pl

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gumniskach, Zespół Szkół w Gumniskach oraz Katolickie Centrum Edukacji KANA zapraszają na XI Rajd Gwiaździsty „KAŁUŻÓWKA 2016” o Przechodni Proporzec 5. Pułku Strzelców Konnych „Kałużówka 2016” Szlakiem Partyzanckim II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica.

Cele rajdu

XI Rajd Gwiaździsty o Przechodni Proporzec 5. Pułku Strzelców Konnych „Kałużówka 2016” Szlakiem Partyzanckim II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica jest edukacyjno-wychowawczym projektem mającym na celu:

1. a) popularyzowanie i upowszechnianie wiedzy o Armii Krajowej i Polskim Państwie Podziemnym;
2. b) uczczenie dnia 9 czerwca jako Święta 5. Pułku Strzelców Konnych;
3. c) naukę postaw patriotycznych i obywatelskich oraz nawiązanie więzi międzypokoleniowych;
4. d) uwrażliwienie na piękno ziemi dębickiej, jej bogactwo przyrodnicze i krajobrazowe;
5. e) popularyzowanie i upowszechnianie wiedzy o Szlaku Partyzanckim II Zgrupowania Armii Krajowej oraz poszczególnych punktach przejściowych, ich znaczeniu dla historii, dziedzictwa oraz tożsamości lokalnej
   i narodowej;

Informacja o warunkach uczestnictwa

1. Rajd adresowany jest do patroli harcerskich ze szkół podstawowych (kl. V-VI) oraz gimnazjów, a także do szkół noszących imię związane z bohaterem Armii Krajowej z Powiatu Dębickiego.
2. Szkoły lub drużyny zgłaszają patrol liczący 15-20 osób wraz z pełnoprawnym opiekunem/opiekunami.
3. Opiekun patrolu powinien dopilnować, aby rodzice dzieci zostali poinformowani o programie rajdu, godzinie jego zakończenia oraz powinien zebrać zgody rodziców/opiekunów na udział dzieci w rajdzie.
4. Warunkiem uczestnictwa patrolu jest wykonanie zadań przedrajdowych.
5. Wszystkich uczestników obowiązuje Regulamin Szlaku Partyzanckiego (dostępny na stronie www.ak1944.pl). Opiekunowie powinni zaznajomić z jego treścią uczestników rajdu.

Szkoła oprócz patrolu, może wydelegować na rajd większą grupę uczniów, ale dopiero na Mszę św.
i uroczyste podsumowanie rajdu połączone z przekazaniem proporca na polanie Kałużówka.

 Warunki turystyczne szlaku i zalecenia dla uczestników:

• Wędrówka: trasa ok. 4-6 km. Czas przejścia pieszo: ok. 3,5 godz. z przerwami na realizację zadań rajdowych. Prosimy, aby dzieci zaopatrzyły się w prowiant na drogę. Gorący posiłek będzie podawany na polanie Kałużówka na zakończenie rajdu.
• Teren: w zależności od trasy: pagórkowaty, drogi polne i leśne, przejście wąwozami, trasę przecinają leśne potoki.
• Aby w pełni wykorzystać atrakcje trasy i aby wędrówka nie była męcząca zalecamy, by uczestnicy wzięli: wygodne obuwie terenowe, kurtkę przeciwdeszczową, mały plecak podręczny.

Organizatorzy zapewniają:  

~  jeden gorący posiłek;

~  pamiątkowe upominki dla każdego uczestnika.

Trofea i nagrody:

~  dyplom przejścia szlaku dla wszystkich patroli;

~  najlepszy patrol otrzyma Przechodni Proporzec 5. Pułku Strzelców Konnych na okres 1 roku (do następnego Rajdu Gwiaździstego Kałużówka 2017).

Transport i miejsce startu:

Zbiórka uczestników 10 czerwca 2016 roku o godzinie 8:30 na jednym z czterech punktów startowych:

1. Trasa zielona – miejsce zbiórki: Gołęczyna koło pomnika Armii Krajowej
2. Trasa niebieska – miejsce zbiórki: Latoszyn Łazienki koło leśniczówki Lasów Państwowych
3. Trasa pomarańczowa – miejsce zbiórki: Braciejowa Pętla (zajezdnia autobusowa)
4. Trasa czerwona – miejsce zbiórki: Głobikowa Schronisko Rozdzielnia Wiatrów

UWAGA: Informacja o miejscu rozpoczęcia rajdu dla każdego patrolu będzie podana telefonicznie po otrzymaniu kart zgłoszeń. Poinformujemy także o możliwości dotarcia do punktu startowego dostępnymi środkami lokomocji.

Powrót podstawionymi autobusami do Dębicy i Pilzna po zakończeniu rajdu.

Program rajdu:

8:30              Zbiórka uczestników w wyznaczonych punktach

8:45-13:00    Wędrówka szlakiem, połączona z wykonywaniem zadań na trasie

13:30            Msza święta na polanie Kałużówka

14:20            Podsumowanie rajdu, wręczenie Przechodniego Proporca 5. Pułku Strzelców Konnych AK

15:00            Kuchnia Polowa – posiłek dla wszystkich uczestników

16:00            Zakończenie rajdu

Karty zgłoszenia: należy dostarczyć do dnia 3 czerwca 2016 roku osobiście, faksem, pocztą tradycyjną lub za pośrednictwem poczty email na jeden z adresów:

Zespół Szkół w Gumniskach, Gumniska 120, 39 – 210 Dębica,  tel./fax 014 681 66 79, spgum@gazeta.pl

lub Katolickie Centrum Edukacji KANA, ul. Chopina 2, 39-200 Dębica, tel. 14 6969 110, kana.debica@wp.pl

Organizatorzy: 

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy

Publiczne Gimnazjum im. Majora Adama Lazarowicza w Gumniskach

Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gumniskach

Katolickie Centrum Edukacji „KANA” w Dębicy

Partnerzy:

Powiat Dębicki

Gmina Pilzno

Miejski Zarząd Oświaty w Dębicy

Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica

Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Dębica

Miejska Komunikacja Samochodowa Sp. z o.o. w Dębicy
Hufiec Dębica Związku Harcerstwa Polskiego im. Dębickich Szarych Szeregów

Hufiec Pilzno Związku Harcerstwa Polskiego im. Aleksandra Kamińskiego ps. „Kamyk”

Związek Strzelecki „Strzelec” JS 2017

Zadania przedrajdowe:

Warunkiem uczestnictwa w XI Rajdzie Gwiaździstym „Kałużówka 2016” jest wykonanie przez patrol zadań przedrajdowych.

Prosimy opiekunów o wcześniejsze zorganizowanie grupy i przygotowanie zadań. Zadania powinny angażować całą grupę.

1. Patrol przyjmuje swój „kryptonim”, nazwę własną (konspiracyjną, na czas współzawodnictwa). Kryptonim powinien nawiązywać do nazwy drużyny, szczepu, historii szkoły, nazwy ulicy, dzielnicy, miejscowości, otoczenia przyrodniczego itp. Ważne, aby określenie kryptonimu było udziałem całego patrolu. Patrole wybierają swojego patrolowego – dowódcę (spośród uczniów), którego zadaniem będzie dyscyplinowanie uczestników, wyznaczanie osób do realizacji poszczególnych zadań, troska o sprawny udział patrolu w zadaniach rajdowych.
2. Patrol przygotuje własnoręcznie gazetkę konspiracyjną – w formie bruszury na temat miejsca pamięci (pomnika, tablicy, głazdu, monumentu) znajdującego się w powiecie dębickim, poświęconego Armii Krajowej, ale nie związanego ze Szlakiem Partyzanckim II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica.
3. Patrol w ciekawej formie, opracuje raport – sprawozdanie z przygotowania drużyny do rajdu. Można wykorzystać zdjęcia, szkice, notatki, rysunki.

Katolickie Centrum Edukacji KANA w Dębicy, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy zapraszają patrole harcerskie, partole Związku Strzeleckiego oraz młodzież szkół ponadgimnazjalnych z powiatu dębickiego na Rajd Inauguracyjny odnowionego Szlaku Partyzanckiego II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica.

Szlak Partyzancki II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica został uroczyście otwarty 27 września 2004 roku w 60. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego. Przez 12 lat na szlaku odbyło się kilkadziesiąt rajdów, wycieczek i spotkań, w których łącznie wzięło udział kilka tysięcy osób.

W 2015 roku Katolickie Centrum Edukacji „KANA” w Dębicy przystąpiło do renowacji szlaku dzięki środkom pozyskanym z Fundacji Banku Zachodniego WBK w ramach programu „Tu mieszkam, tu zmieniam”.

Zwieńczeniem całorocznych prac modernizacyjnych będzie Rajd Inauguracyjny, adresowany do harcerskich partoli wędrowniczych oraz młodzieży Związku Strzeleckiego „Strzelec”, który odbędzie się 3 czerwca 2016 roku.

Organizatorzy:

Katolickie Centrum Edukacji KANA, Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5 PSK AK w Dębicy

Partnerzy:

Parafia Wniebowzięcia NMP w Gumniskach, Zespół Szkół w Gumniskach, Związek Harcerstwa Polskiego Hufiec Dębica, Związek Strzelecki „Strzelec” JS 2017

Zasady uczestnictwa:

Rajd przeznaczony jest dla młodzieży harcerskiej, strzeleckiej oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych z powiatu dębickiego zainteresowanej historią.

Każdy patrol zgłaszający się na rajd powinien uczestniczyć z pełnoprawnym opiekunem.

Z każdą grupą będzie dodatkowo maszerował przewodnik trasy.

Każda grupa powinna być ubezpieczona, a opiekunowie powinni dopilnować, aby każdy uczestnik posiadał zgodę od rodziców/opiekunów na udział w rajdzie.

Wszystkich uczestników obowiązuje Regulamin Szlaku Partyzanckiego (dostępny na stronie www.ak1944.pl)

Karty zgłoszeniowe:

należy dostarczyć osobiście, pocztą tradycyjną lub mailowo do dnia 30 maja 2016 roku (poniedziałek):
Katolickie Centrum Edukacji KANA , 39-200 Dębica, ul. Chopina 2 tel. 14 6969 110

kana.debica@wp.pl lub ak.debica@gmail.com

Karty zgłoszeniowa dla patroli harcerskich i strzeleckich

Karta zgłoszeniowa dla patroli ze szkół ponadgimnazjalnych

Transport:

Rano grupy docierają na miejsce we własnym zakresie.
Odjazd autobusu MKS z dworca PKP w Dębicy godz. 7:19 (linia nr 2, kierunek Braciejowa).

Powrót po zakończeniu rajdu podstawionym autobusem do Dębicy.

 Organizatorzy zapewniają:

~  Jeden gorący posiłek;

~  Pamiątkową wpinkę rajdową dla każdego uczestnika.

Ponadto każdy patrol otrzyma pamiątkowy dyplom uczestnictwa.

Plan rajdu:
godz. 8:15      Zgłaszanie partoli (Boisko przy szkole w Gumniskach)

godz. 8:30      Apel na rozpoczęcie rajdu, otwarcie szlaku (Boisko przy szkole w Gumniskach)

godz. 9:00      Msza święta pod kapliczką katyńską na Cmentarzu Parafialnym w Gumniskach

godz. 9:45      Rajd fragmentem Szlaku Partyzanckiego (wędrówka trasą o długości 14 km)

godz. 14:30    Wspólne ognisko na polanie Kałużówka

godz. 16:00      Zakończenie rajdu (odjazd autobusu do Dębicy)

Renowacja Szlaku Partyzanckiego dofinansowana ze środków Fundacji Banku Zachodniego WBK

w ramach programu „Tu mieszkam, tu zmieniam”.

Bracia Kamil i Damian Gleniowie, uczniowie Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Janusz Korczaka w Dębicy, realizują projekt pn. „Miejsca pamięci — materialne świadectwo wydarzeń szczególnych dla lokalnej i narodowej tożsamości”. Chcą upamiętnić bitwę stoczoną na polanie Kałużówka przez żołnierzy II Zgrupowania AK Obwodu Dębica. Dzięki temu mają szansę dostać się do Sejmu Dzieci i Młodzieży, który będzie obradował na Wiejskiej 1 czerwca br. 

(więcej…)

18 lutego 2016 roku odszedł do wieczności, śp. ks. prałat Stanisław Fiołek, kapelan Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, gorliwy patriota, niezłomny kapłan, wychowawca pokoleń Dębiczan, oddany Bogu, Polsce i drugiemu człowiekowi. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w poniedziałek 22 lutego.

Ks. Prałat Stanisław Fiołek urodził się 7 maja 1933 roku w Wyżycach. Pochodził z parafii Mikluszowice. Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, a po ukończeniu studiów filozoficzno-teologicznych przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Karola Pękali 24 czerwca 1956 roku.

Jako wikariusz pracował w parafiach: Mielec – św. Mateusza, Krynica – Zdrój – Wniebowzięcia NMP i Dębica – św. Jadwigi. W latach 1973 – 1974 pełnił urząd proboszcza parafii Bobowa, a w latach 1974 – 2003 urząd proboszcza parafii pod wezwaniem św. Jadwigi w Dębicy. Ponadto był notariuszem dekanatu Bobowa, wicedziekanem dekanatu Dębica, dziekanem dekanatu Dębica (po reorganizacji dekanatów dziekanem dekanatu Dębica – Wschód), dekanalnym duszpasterzem nauczycieli i wychowawców w dekanacie Dębica – Wschód, członkiem Rady Kapłańskiej Diecezji Tarnowskiej, Kolegium Konsultorów Diecezji Tarnowskiej, Rady Duszpasterskiej Diecezji Tarnowskiej, Diecezjalnej Komisji do spraw Personalnych, Diecezjalnej Komisji Kaznodziejskiej, Zarządu Fundacji „Securitas”, delegatem Biskupa Diecezjalnego do spraw gospodarczych Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, rejonowym ojcem duchownym kapłanów diecezji tarnowskiej. Po złożeniu urzędu proboszcza w 2003 roku pozostał w parafii pod wezwaniem św. Jadwigi w Dębicy w charakterze rezydenta. Od 1980 roku był Kanonikiem Honorowym Kapituły Katedralnej w Tarnowie, a od 1995 roku Kanonikiem Gremialnym Kapituły Katedralnej w Tarnowie. W 1985 roku został obdarzony godnością Kapelana Jego Świątobliwości. W 2007 roku na mocy uchwały Rady Miejskiej w Dębicy otrzymał odznaczenie „Zasłużony dla Miasta Dębicy”.

Od przybycia do Dębicy w roli proboszcza parafii św. Jadwigi zintegrował się ze środowiskami kombatanckimi, szczególnie z byłymi żołnierzami 5. Pułku Strzelców Konnych i Armii Krajowej. Ks. Stanisław Fiołek na plebani parafii św. Jadwigi organizował koleżeńskie spotkania dla weteranów AK.

W 1984 otrzymał od ks. bp. Jerzego Ablewicza odnaleziony sztandar Inspektoratu AK Rzeszów przechowywany od czasu II wojny światowej przez Siostry Klaryski w Starym Sączu. Sztandar, po konserwacji wykonanej kosztem parafii, ks. Stanisław przekazał weteranom 5. PSK AK. W 2004 r. po długotrwałych konsultacjach, zdecydował o przekazaniu sztandaru do Muzeum Armii Krajowej w Krakowie.

Był organizatorem licznych uroczystości patriotyczno-religijnych na terenie Dębicy i powiatu dębickiego. Dzięki jego przychylności powstało wiele tablic, pomników i upamiętnień.

Od powstania Związku Żołnierzy Armii Krajowej był jego kapelanem. Na plebanii mieściła się pierwsza siedziba organizacji.

Odszedł kapłan wielkiego formatu, człowiek otwarty i serdeczny.

30 stycznia 2016 roku w sali konferencyjnej Katolickiego Centrum Edukacji KANA w Dębicy odbyło się spotkanie z Hanną Szczepanowską ps. „Heban”, harcerką Szarych Szeregów, uczestniczką powstania warszawskiego oraz jej mężem – Januszem Grzymałą-Wiewiorowskim.

Licznie przybyli uczestnicy spotkania z powstańcami warszawskimi byli świadkami wzruszających wspomnień Hanny Szczepanowskiej, która wielokrotnie w czasie 63 dni powstania uniknęła śmierci. Ten cud zawdzięcza Bogu i uważa, że teraz musi dać świadectwo.

Prelekcja Hanny Szczepanowskiej dotyczyła także wątków lokalnych, bowiem matką chrzestną bohaterki spotkania, była Stanisława Koehli, przedwojenna nauczycielka, zaangażowana w działalność podziemną.
Spotkanie było także okazją do dyskusji na temat współczesnej Polski. Harcerka Szarych Szeregów uważa, że Polska potrzebuje „odnowy ducha narodowego”. Z tej okazji zainicjowała w całym kraju oraz poza granicami, specjalne nabożeństwa. Odbywają się one cyklicznie w maju i listopadzie.
Genezą idei jest treść rozkazu gen. Andersa. W 1946 roku generał przysłał do Polski rtm. Pileckiego z rozkazem: „organizować komitety obrony ducha polskiego.” Był to jeden z podstawowych elementów oskarżenia Pileckiego w 1947 roku. Za tę działalność Pilecki został stracony w komunistycznym więzieniu po straszliwych torturach.
Dziś widzimy, jak bardzo duch polski jest niszczony. W naszym narodzie ginie kultura, czystość języka polskiego, służebność, wiedza, duma narodowa i obrona godności państwa.
Hanna Szczepanowska dała także praktyczne wskazówki troski o Polsce, które określiła jako „Deklaracja Harcerska”.

DZIAŁAJĄC W INTENCJI ODBUDOWY DUCHA NARODU POLSKIEGO:

– PRZYRZEKAMY KULTYWOWAĆ GODNOŚĆ NARODU POLSKIEGO, A SYMBOLE OJCZYZNY SZANOWAĆ I ODWAŻNIE BRONIĆ, GDY ZACHODZI POTRZEBA;
– BĘDZIEMY STRAŻNIKAMI KULTURY JĘZYKA POLSKIEGO DBAJĄC, ABY NASZ JĘZYK ZAPŁADNIAŁ TWÓRCZOŚĆ LITERACKĄ, KTÓRA POZOSTAWI POMNIKI PRAWDZIWEJ KULTURY POLSKIEJ;
– BĘDZIEMY ZGŁĘBIAĆ WIEDZĘ O RODAKACH, KTÓRZY SWOIMI TALENTAMI, NAUKĄ I TWÓRCZOŚCIĄ ZASŁUGUJĄ NA SŁAWĘ W KRAJU I NA CAŁYM ŚWIECIE;
– BĘDZIEMY SŁUŻYĆ POLSCE I BLIŹNIEMU Z POCZUCIEM RADOŚCI I SATYSFAKCJI, STAWIAJĄC DOBRO MATERIALNE NA DALSZYM MIEJSCU.
Wybuch Powstania był aktem siły ducha naszego narodu.

Na zakończenie uczestniczka powstania wykonała także piosenkę „Pancernych”.

Hanna Szczepanowska pozostawiła także list zatytułowany „Rodacy, co się z Wami dzieje?”

Wkrótce po Powstaniu Warszawskim zakończyła się II Wojna Światowa. Mimo wszelkich wysiłków rodaków walczących o niepodległość Ojczyzny, przyszła nowa niewola, która nazywała się PRL. Jedni spisywali wspomnienia wojenne, aby utrwalić najnowszą historię Polski, a inni zajęli się nową rzeczywistością, którą dyktowały nakazy sowieckie. Tak powstawały teksty, w których polski rząd na emigracji nazywano agentami, a jego politykę uznawano za zdradziecką. Wówczas można było przeczytać, że decyzja dotycząca wybuchu Powstania została uzgodniona z wywiadem hitlerowskim itp. Takie teksty powodowały wielki ból wśród powstańców. Każdy z nas wiedział, że udział w Powstaniu to służba Bogu i Polsce. Do rządu polskiego i do dowódców Armii Krajowej każdy miał ogromny szacunek i zaufanie. Dlatego powstało pytanie – dlaczego rodacy gaszą w nas ducha polskiego i szacunek do Ojczyzny?
Po wojnie długo modliliśmy się o wolną Polskę i wierzyliśmy, że nadejdzie czas, kiedy znów będziemy razem służyć Bogu i Polsce, a Ojczyzna będzie tą najważniejszą, wspólną wartością.
I przyszedł ten czas – mamy prezydenta i rząd, który ogłasza program pracy w duchu służby Bogu i Polsce. Tymczasem z rodakami znów coś się stało, znów nie możemy być razem. Ktoś stworzył taka siłę, która walczy z tym duchem. Ktoś organizuje marsze wyposażone we wrogie hasła, w kłamstwa i pogardę dla tych ludzi, których wybrał naród. Zarówno program pracy jak i jego realizację nazywają kłamstwem, brakiem demokracji i złą wolą.
Rodacy, co się z Wami dzieje? Przecież mamy jedną Ojczyznę, wspólną historię i musimy mieć wspólną drogę do jej odbudowy.

Hanna Szczepanowska
– powstaniec warszawski
Harcerka Szarych Szeregów

Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy serdecznie zaprasza do wzięcia udziału w tegorocznych obchodach Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Cykl przedsięwzięć zainauguruje koncert Andrzeja Kołakowskiego pt. „Oskarżeni o wierność” 27 lutego, a zakończy występ Grupy SAFO i wykład Kajetana Rajskiego 18 marca.

Dębickie obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” tradycyjnie trwać będą przez kilka tygodni. W tym roku nasze przedsięwzięcia adresujemy w sposób szczególny do osób młodych, dlatego wszystkie imprezy towarzyszące na terenie całego powiatu skierowane są do młodzieży i rozpoczną się tuż po zakończeniu ferii zimowych.

Obchody zainauguruje koncert Andrzeja Kołakowskiego pt. „Oskarżeni o wierność”, który odbędzie się w sobotę 27 lutego 2016 roku w Domu Kultury „Śnieżka” Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy. Wydarzenie rozpocznie się o godzinie 18:00.

Następnego dnia, tj. w niedzielę 28 lutego odbędą się główne uroczystości patriotyczno-religijne.
Obchody rozpoczną się na dębickim rynku o godzinie 10:00 z udziałem 16. Tczewskiego Batalionu Saperów z Niska.
Pół godziny później, w kościele pw. św. Jadwigi, sprawowana będzie msza święta w intencji bohaterów Polski Podziemnej.
Bezpośrednio po jej zakończeniu, na Cmentarzu Wojskowym w Dębicy, odbędzie się ceremoniał wojskowy.
Ceremoniał składał się będzie z: modlitwy, apelu pamięci, salwy honorowej oraz złożenia wiązanek kwiatów pod symbolicznym grobem mjr./ppłk. Adama Lazarowicza oraz pod pomnikiem – Kwaterą Polskiego Państwa Podziemnego.

Tydzień między 29 lutego a 4 marca, poświęcony będzie na spotkania dla młodzieży w różnych częściach powiatu.
29 lutego w Domu Kultury w Pilźnie wystąpi Grupa Artystyczna SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy z programem „Między życiem, a śmiercią” w reżyserii Dominiki Migoń. Uczestnicy obejrzą także film dokumentalny Sławomira Górskiego pt. „Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja”, którego premierowy pokaz odbył się w Dębicy 1 marca ubiegłego roku. Film zdobył główną nagrodę na Festiwalu NNW w Gdyni w sierpniu 2015 roku.

1 marca w Zespole Szkół w Zwierniku odbędzie się projekcja filmu „Pilecki” oraz spotkanie z twórcami filmu i książki o bohaterskim rotmistrzu:  Bogdanem Wasztylem i Pauliną Wądrzyk ze Stowarzyszenia Auschwitz Memento. Szkoła w Zwierniku przygotowuje się do nadania imienia Rotmistrza Witolda Pileckiego w 2017 roku.

2 marca upływa termin zgłaszania prac na konkurs „Wilczymi Śladami” organizowany przez Katolickie Centrum Edukacji „KANA” w Dębicy. Tego dnia w Kanie odbędzie się także konkurs krasomówczy dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych z powiatu dębickiego.

Z kolei 4 marca I Liceum Ogólnokształcące w Dębicy organizuje spotkanie dla młodzieży szkół gimnazjalnych połączone z wykładem pracownika rzeszowskiego IPN oraz podsumowaniem projektu „Kamienie Pamięci”.
Rozpoczęcie wszystkich spotkań zaplanowano na godzinę 10:00.

Tydzień pomiędzy 7 a 11 marca zaplanowano na wewnątrzszkolne projekcie filmu Sławomira Górskiego „Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja” z wprowadzeniem historycznym Macieja Małozięcia.

Obchody, w piątek 18 marca, zakończy podsumowanie konkursu „Wilczymi Śladami”, występ Grupy Artystycznej SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy oraz wykład Kajetana Rajskiego, autora m.in. popularnych wywiadów z dziećmi „żołnierzy wyklętych”: „Wilczęta” oraz „Wilczęta 2”.

Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w obchodach.

Edmund Książek ps. „Konik”, żołnierz Armii Krajowej i wiceprezes Światowego Związku Żołnierzy AK Środowisko 5. PSK AK w Dębicy otrzymał awans na stopień kapitana Wojska Polskiego. Uroczyste wręczenie aktu nominacji odbyło się we wtorek 26 stycznia 2016 roku w Urzędzie Miejskim w Dębicy.

Edmund Książek s. Józefa i Marii z domu Jędrzejczyk od stycznia 1944 roku był żołnierzem Armii Krajowej w Obwodzie AK Dębica – Placówka AK Dębica „Działo”. W konspiracji posługiwał się pseudonimem „Konik”. Brał udział w walkach w ramach akcji „Burza” na terenie Obwodu AK Dębica. Był zaangażowany w działalność konspiracyjną do zakończenia działań w ramach „wzmożonej działalności dywersyjnej”, następnie przedostał się na teren Dolnego Śląska, gdzie ukrywał się przed funkcjonariuszami UB, którzy poszukiwali go za działalność w organizacji AK.

Od 1989 roku aktywnie zaangażowany w działalność w Związku Żołnierzy AK – Światowym Związku Żołnierzy AK. Był jednym z założycieli struktur tej organizacji w powiecie dębickim. Od 1990 członek Zarządu Oddziału Dębica ŚZŻAK, a od 1997 r. – członek ŚZŻAK – Środowiska 5 Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej w Dębicy. Od 2006 pełni funkcję wiceprezesa.

Od momentu powstania organizacji troszczył się o sztandary związku: w tym o sztandar bojowy Inspektoratu AK Rzeszów (z 1943 roku), który w 2004 r. został przekazany przez Związek dla Muzeum AK w Krakowie. Z inicjatywy Książka Edmunda wykonano wierną kopię tego sztandaru, która znajduje się w posiadaniu Związku.

Edmund Książek z należytą troską dba o czystość, elegancję, estetykę sztandarów Związku, będąc jednocześnie chorążym bojowego sztandaru Inspektoratu AK Rzeszów. Ponadto uczestniczy w uroczystościach patriotyczno-religijnych na terenie powiatu dębickiego, Okręgu Tarnów, a także w wielu uroczystościach na terenie kraju (Warszawa, Wrocław, Kraków, Tarnów, Lublin, Tomaszów Lubelski, Rzeszów etc.) niejednokrotnie pełniąc funkcję komendanta – dowódcy pocztów sztandarowych podczas ww. uroczystości.

Od kilkunastu lat troszczy się o groby żołnierzy AK na wszystkich cmentarzach w Dębicy i powiecie dębickim, gdzie spoczywają żołnierze AK. Wielokrotnie podejmował działania związane z renowacją zniszczonych grobów Akowców na Starym Cmentarzu w Dębicy. Ponadto corocznie, wspólnie z harcerzami, członkami Związku Strzeleckiego oraz młodzieżą szkolną upamiętnia wszystkie groby Akowców przed Świętem Zmarłych. Jednocześnie oprowadza młodzież opowiadając o zasługach poszczególnych żołnierzy dla dobra i obronności kraju.

Corocznie, przy okazji Rajdu Gwiaździstego, wręcza najlepszemu patrolowi Przechodni Proporzec 5. PSK ufundowany przez Zarząd ŚZŻAK Środowiska 5 PSK AK w Dębicy.

Uroczystość wręczenia nominacji odbyła się w przeddzień urodzin kapitana Książka. 29 stycznia br. jubilat skończy 90 lat.

Major „Zbroja”
Autor: Tomasz Balbus
Wydawca: IPN Wrocław
ISBN: 978-83-61631-31-6
Format: 16,5 x 24 cm
Liczba stron: 228
Oprawa: Twarda
Wydanie: Wrocław, 2013 r.
Język: polski

SPIS TREŚCI

Przedmowa

Wstęp

Część I Korzenie

Ród Marszałkow i gniazdo rodzinne w Brzezinach

Rodzicie, dom rodzinny i dzieciństwo

Część II Nauka i służba

W gimnazjum w Dębicy

W służbie wojskowej II Rzeczypospolitej

Część III Żołnierz Polskiego Państwa Podziemnego

Na placówce „Bomba” – Brzeziny ZWZ – AK

Oficer szkoleniowy

Komendant Podobwodu AK Sędziszów Małopolski

Na czele Obwodu AK Dębica

W akcji „Burza”

Część IV O Polskę wolną i niezawisłą

Nowa konspiracja

„Wolność i Niezawisłość”

„Ku Wolności”

Na południu Rzeszowszczyzny

Nowe zadania i wybory

Rok 1947. Kierownik Okręgu Wrocław WiN

Część V Za więziennym murem

Aresztowanie

Śledztwo

„W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej…

W celi śmierci

Egzekucja

Zakończenie

Aneks 1

Aneks 2

Wykaz skrótów

Bibliografia

Indeks osób

Indeks miejscowości

Pomnik upamiętniający pchor. Mariana Chmielewskiego został poświęcony 18 sierpnia 1996 roku. Inicjatorami upamiętnienia byli koledzy z plutonu dywersyjnego i członkowie ŚZŻAK w Dębicy.
Pomnik uległ jednak zniszczeniu, a tablica upamiętniająca bohatera, prawdopodobnie podczas prac budowlanych na stacji kolejowej, zaginęła.
Z tej racji Zarząd ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy w lipcu 2014 roku podjął decyzję o odnowieniu pomnika i ufundowaniu nowej tablicy.
W pomoc włączyła się gmina Czarna.

Uroczystość odsłonięcia odnowionego obelisku odbyła się 17 sierpnia 2014 roku i rozpoczęła się mszą świętą sprawowaną przy grocie NMP w Straszęcinie. Następnie uczestnicy uroczystości przejechali pod stację kolejową w Grabinach gdzie odbyła się część oficjalna uroczystości.
Odnowiony pomnik poświęcił ks. Bogusław Czech, a odsłonięcia monumentu dokonali: por. Izabela Podhalańska i wójt gminy Józef Chudy.
Następnie głos zabrał Maciej Małozięć, wiceprezes Okręgu Tarnów i inicjator odnowienia pomnika, który przypomniał postać pchor. Mariana Chmielewskiego ps.„Maria”.

Na tablicy znajduje się napis:

PAMIĘCI

PCHOR. MARIANA CHMIELEWSKIEGO

PS. „MARIA” ŻOŁNIERZA ARMII KRAJOWEJ

POLEGŁEGO W WALCE Z NIEMIECKĄ

POLICJĄ KOLEJOWĄ W DNIU 19 VIII 1943 R.

KOLEDZY Z PLUTONU DYWERSYJNEGO

I CZŁONKOWIE Ś.Z.Ż. A.K. DĘBICA

W 53. ROCZNICĘ ŚMIERCI

GRABINY 18 VIII 1996 R.

ODNOWIONO W 2014 R.

Losy Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie (sierpień – grudzień 1944). Wspomnienia i dokumenty
Autor: Jan Łopuski
Wydawca: Editions Spotkania
ISBN:
Format: 14.2 x 22.2 cm
Liczba stron: 372
Oprawa: Miękka
Wydanie: Warszawa, 1990 r.
Język: polski

Wspomnienia te poświęcam pamięci mojego bohaterskiego dowódcy majora Łukasza Cieplińskiego – pseudonim „Pług”

Spis treści

Spis skrótów, kryptonimów i odznaczeń szyfrowych s. 7

Słowo wstępne s. 11

Rozdział I. Struktura organizacyjna Podokręgu Armii Krajowej Rzeszów i obsada stanowisk dowodzenia w okresie akcji Burza s. 23

Rozdział II. Stosunek Armii Krajowej i organów Polskiego Państwa Podziemnegodo wojsk radzieckich w rozkazach dotyczących wykonania akcji Burza s. 29

Rozdział III. Pierwsze kontakty s. 39

Rozdział IV. Nastroje społeczeństwa s. 69

Rozdział V. W drugiej konspiracji s. 87

Rozdział VI. Uniemożliwienie pomocy powstaniu warszawskiemu s. 109

Rozdział VII. Mobilizacja czy branka do wojska generała Berlinga s. 119

Rozdział VIII. Stosunek Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego do tworzenia przez PKWN aparatu władzy i administracji terenowej s. 145

Rozdział IX. Aparat policyjny s. 163

Rozdział X. Stosunki polityczne s. 177

Rozdział XI. Walka propagandowa s. 203

Rozdział XII. Represje, terror, samoobrona s. 229

Rozdział XIII. Moje aresztowanie, śledztwo i zsyłka s. 297

Rozdział XIV. Dalsze losy rzeszowskiej Armii Krajowej:
Zamiast epilogu s. 309
Ujawnienie 24 Dywizji Piechoty s. 310
Proces IV Zarządu Głównego WiN s. 336
Wspomnienie o Łukaszu Cieplińskim s. 345

Posłowie s. 354

Indeks osób s. 359

Spis ilustracji i dokumentów s. 369

Urodzony 23 lipca 1891 r. we Lwowie. Uczestniczył w I wojnie światowej, następnie służył w powstającym Wojsku Polskim. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej po której został awansowany do stopnia podporucznika z przydziałem mobilizacyjnym do 20. pułku ułanów. Awansował do stopnia porucznika. Po zakończonej służbie zamieszkał na stałe w Dębicy. Był nauczycielem w szkołach powszechnych w Podgrodziu i Dębicy. Po klęsce wrześniowej był twórcą struktur SZP w powiecie dębickim. Został także pierwszym komendantem SZP. Pod koniec kwietnia 1940 r. został aresztowany przez rzeszowskie Gestapo i trafił do więzienia na Zamku w Rzeszowie. W czasie brutalnego śledztwa uderzył w twarz oficera śledczego po czym został zastrzelony. Miejsce jego pochówku nie jest znane.

Urodzony w Brzezinach k. Wielopola Skrzyńskiego, 9 sierpnia 1912 r. Syn Franciszka i Marii z d. Bujak. Absolwent Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Dębicy oraz Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Otrzymał przydział służbowy w 17. pp., gdzie służył w stopniu podporucznika. Odbył kurs w Centrum Wyszkolenia oficerów lotnictwa w Dęblinie. W 1938 r. otrzymał awans do stopnia porucznika. Uczestniczył w kampanii wrześniowej, biorąc m.in. udział w obronie Dęblina. Dostał się do niemieckiej niewoli z której zdołał uciec w obozie przejściowym w Przeworsku. Powraca do rodzinnych Brzezin. Po nawiązaniu kontaktów z członkami podziemia rozpoczął budowanie struktur ZWZ – AK w Brzezinach, gdzie pełnił funkcje pierwszego komendanta placówki. Posługiwał się pseudonimami „Wilk”, „Zbroja”. W listopadzie 1943 r. otrzymał awans do stopnia kapitana, a rok później do stopnia majora. W Obwodzie Dębica pełnił szereg istotnych funkcji; oficera saperów, oficera szkoleniowego. W styczniu 1944 r. został komendantem nowoutworzonego Podobwodu Sędziszów Małopolski. W czerwcu został mianowany komendantem Obwodu AK „Deser”. W czasie „Burzy” uczestniczył jako zastępca dowódcy 5. psk AK. Brał udział w walkach I i III Rejonu. W lutym 1945 r. po rozwiązaniu Armii Krajowej, został mianowany szefem komórki likwidacyjnej Inspektoratu AK Mielec. Działał w strukturach Nie – DSZ – WiN. Pełnił m.in. funkcje komendanta Inspektoratu „Nie” w Mielcu, kierownika propagandy WiN Rzeszów. Zainicjował powstanie gazetki „Ku Wolności”. Następnie pełnił funkcje kierownika Rejonu WiN Południe. Poszukiwany przez UB opuścił Rzeszowszczyznę i przeniósł się na teren Dolnego Śląska. Początkiem 1947 r. został prezesem Dolnośląskiego Okręgu WiN. Aresztowany przez UB we Wrocławiu 12 grudnia 1947 r., po brutalnym śledztwie został skazany w sierpniu 1948 r. na karę śmierci. Zamordowany 27 listopada tego samego roku, spoczywa na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. Kilka lat później ekshumowany i pochowany w grobowcu rodzinnym w Jeleniej Górze.

Urodzony 21 marca 1910 roku w rodzinnym majątku w Zassowie. Wywodził się z rodziny ziemiańskiej, był synem Tadeusza i Marii z d. Popiel. W 1928 roku zdał maturę w Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie. Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytety Jagiellońskiego w Krakowie pełnił funkcje radcy w Ministerstwie Skarbu II RP. W 1929 ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu i został skierowany do 2. psk. W barwach tego pułku uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Do konspiracji wciągnięty przez Cecylię Łopuską w 1940 roku. Z polecenia Antoniego Cwena pełnił funkcje oficera mobilizacyjnego 5. pułku strzelców konnych w Obwodzie Dębica, następnie mianowany inspektorem WSOP na Obwód Dębicki. W listopadzie 1943 roku awansowany do stopnia rotmistrza. Na przełomie maja i czerwca 1944 r. został przeniesiony na stanowisko komendanta Obwodu AK Mielec. Na czele tego Obwodu uczestniczył w „Burzy”. Aresztowany przez UB w Mielcu w grudniu 1944 r., uczestniczył w próbie ujawnienia AK na Rzeszowszczyźnie (akcja „Zwornego”). Aresztowany po raz drugi przez UB w Mielcu i przetransportowany do Lublina, gdzie w lutym 1945 r. został zwolniony z aresztu. Pracował w Ministerstwie Skarbu przez siedem lat, był działaczem środowiska politycznego „Dziś i jutro”, „PAX”, oraz „Znak”. Od 1969 r. był prezesem Koła Inteligencji Katolickiej w Warszawie. W 1976 r. został członkiem Rada Państwa PRL. Zmarł rok później w dniu 25 września w Warszawie. Jest autorem wspomnień z okresu okupacji pt. Kartki z wojny.

Urodzona 23 listopada 1904 roku w Zgierzu. Córka Rudolfa Kwiecińskiego i Stanisławy z d. Piwowar. W 1917 roku ukończyła szkołę powszechną, a w 1927 Państwowe Gimnazjum w Łodzi. Następnie uczęszczała do łódzkiego Seminarium Nauczycielskiego. W 1928 roku wyszła za mąż za rtm. Wojciecha Łopuskiego z 5. pułku i przeniosła się do Tarnowa. Sakramentu chrztu jej córkom bliźniaczką: Basi i Krysi udzielał w domu przy ul. Św. Marcina kapelan 5. psk ks. Franciszek Pinda, zaś chrzestnymi byli Juliusz Kleberg (późniejszy generał) oraz jego żona Wanda. W latach 1929-1934 uczyła w Żeńskiej Szkole Powszechnej przy ulicy Słowackiego w Tarnowie. Z chwilą przeniesienia pułku z Tarnowa, przeprowadziła się na stałe do Dębicy w 1934 roku. Tutaj podjęła pracę w powszechnej szkole męskiej. Podczas okupacji mieszkała w Dębicy w domu przy ulicy Krakowskiej 25, który stał się ważnym punktem dębickiego podziemia. Cecylia Łopuska była jednym z pierwszych organizatorów struktur konspiracyjnych w Dębicy. Używała pseudonimu „Danuta”. Organizowała struktury dębickiej Wojskowej Służby Kobiet, której była komendantką przez cały okres konspiracji. Była także jednym z inicjatorów działalności tajnej oświaty w Obwodzie. W 1943 roku ukrywała się w Warszawie, a następnie w majątku księżnej Jabłonowskiej w Przyborowiu k. Dębicy. W czasie „Burzy” walczyła w II Zgrupowaniu 5. psk AK. Po wydostaniu się z niemieckiego okrążenia udzielała pomocy oddziałom partyzanckim. W styczniu 1945 r. wyjechała wraz z córkami do Tarnowa. Poszukiwana przez PUBP w Tarnowie, ukrywała się w Łodzi, Tomaszowie Mazowieckim, Gliwicach. Początkiem sierpnia 1945 r. zamieszkała wraz z rodziną we Wrocławiu. Od jesieni 1946 r. współpracowała z wrocławskimi działaczami  WiN (głównie z Adamem Lazarowiczem). 15 lipca 1948 r. została aresztowana przez WUBP i osadzona w areszcie śledczym we Wrocławiu. Cztery miesiące później skazana przez WSR we Wrocławiu na karę 6 lat pozbawienia wolności. Osadzona w więzieniu w Fordonie, została warunkowo zwolniona w sierpniu 1951 roku. Mieszkała wraz z rodziną we Wrocławiu. Zmarła 20 sierpnia 1971 r. we Wrocławiu i została pochowana na Cmentarzu Osobowickim. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. W 1992 r. Sąd Wojewódzki we Wrocławiu unieważnił wyrok z 1948 roku.

Urodzony w Słocinie k. Rzeszowa 9 lutego 1909 roku. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie, oraz Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 17. pp. w Rzeszowie. W 1935 roku otrzymał awans do stopnia podporucznika, a w 1939 do stopnia podporucznika. Przed wojną pracował jako nauczyciel w szkołach w Boguchwale, Stykowie, Czerwonkach, Woli Borkowskiej i w Borku Nowym k. Błażowej. Uczestniczył w kampanii wrześniowej jako dowódca zwiadu 165. pp. Po powrocie do Błażowej nawiązał kontakty z ppłk. Kazimierzem Hielmanem-Rawiczem i wstąpił do SZP. Podjął się roli tworzenia struktur konspiracyjnych w gminie Błażowa, gdzie został następnie komendantem Placówki ZWZ. Był inicjatorem działalności tajnej oświaty na Rzeszowszczyźnie. Po zdekonspirowaniu na terenie Błażowej przeniósł się do Rzeszowa, gdzie objął funkcje dowódcy oddziału dywersyjno-wywiadowczego krypt. „Ruch” Inspektoratu Rzeszowskiego, a następnie oddziału partyzanckiego „Sokół”. Zagrożony denuncjacją został skierowany do Obwodu AK Dębica, wraz z braćmi Kazimierzem i Władysławem Strumskim. W Dębicy objął funkcje oficera dywersji Obwodu. W listopadzie 1943 roku otrzymał awans do stopnia kapitana. Dowodził w wielu akcjach bojowych na terenie Inspektoratu Rzeszowskiego, oraz w samym Obwodzie „Deser”. Od kwietnia 1944 przeniesiony do Rzeszowa na stanowisko oficera dywersji Inspektoratu. Na czas „Burzy” powrócił do Obwodu Dębica, gdzie uczestniczył w licznych akcjach dywersyjnych. Dowodził brawurowym atakiem na batalion SS podczas akcji odbicia pacyfikowanej ludności Gumnisk i Braciejowej w dniu 12 sierpnia 1944 roku. 20 sierpnia 1944 roku poległ podczas oblężenia sztabu III Zgrupowania 5. psk AK w Gołęczynie. Pochowany na Kałużówce 21 sierpnia 1944 roku, został ekshumowany w 1957 roku i przeniesiony na cmentarz wojskowy w Dębicy. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych partyzantów w Inspektoracie Rzeszowskim. Odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) oraz pośmiertnie Krzyżem Virtuti Militari V klasy i awansowany do stopnia majora.

Urodzony 29 listopada 1925 roku. Syn Ignacego Kowalczewskiego (rotmistrza kawalerii, a następnie dowódcy 5. psk w stopniu podpułkownika), oraz Zofii. W czasie okupacji zdał dużą maturę w tajnym nauczaniu „Kuźnica”, oraz Kurs Podchorążówki po czym został awansowany do stopnia kaprala podchorążego. W okupacji posługiwał się pseudonimem „Spiczak”. Był m.in. adiutantem komendanta Placówki Zassów. Poległ w walce z niemiecką kolumną w Róży tuż przed wybuchem „Burzy” w lipcu 1944 roku. Spoczywa na starym cmentarzu w Dębicy. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany do stopnia podporucznika.

Lokalizacja grobu Przemysława Kowalczewskiego na Cmentarzu Parafialnym w Dębicy

Pseudonim „Steinert”. Urodzony 23 lutego 1922 r. w Brzezówce, pow. Dębica. Syn Karola – nauczyciela – i Emilii z d. Mędrak. W latach 1929-1932 uczęszczał do szkoły powszechnej w Brzezówce. Przed wojną mieszkał z rodzicami w Oświęcimiu. W czasie wojny Niemcy aresztowali jego ojca i zamordowali w obozie w Oświęcimiu. Zamieszkał wówczas z rodziną w Ropczycach. W tajnym nauczaniu przed komisją „Kuźnica” zdał maturę. Od 1940 r. był żołnierzem ZWZ-AK. Ukończył podchorążówkę. Objął dowództwo plutonu dywersyjnego Placówki AK Ropczyce. Uczestnik wielu akcji bojowych w rejonie Ropczyc i Sędziszowa Małopolskiego. W czerwcu 1944 r. grupa bojowa pod jego dowództwem odbiła w Brzeźnicy 12 więźniów pilnowanych przez Niemców. Kilka dni potem grupa dywersyjna zdobyła kilkanaście aparatów radiowych nadawczo-odbiorczych z magazynu niemieckiego w Ropczycach. W czasie akcji „Burza” dowodził grupą dyspozycyjną dowódcy I Zgrupowania w Obwodzie AK Dębica. 31 lipca 1944 r. dowodzony przez niego patrol dyspozycyjny wraz z patrolem saperów zniszczył oba tory pomiędzy Ropczycami a Brzezówką, co spowodowało przerwanie linii kolejowej Rzeszów-Dębica. Wziął udział w walkach na Kałużówce jako z-ca dowódcy oddziału dyspozycyjnego. Po zakończeniu okupacji niemieckiej zamieszkał w Poznaniu i podjął studia na AWF. Nie zaprzestał działalności konspiracyjnej, działał w NIE, Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, a potem w WiN na terenie Krakowa. Od stycznia 1946 r. kierował łącznością wewnętrzną Obszaru Południowego WiN. Aresztowany 24 czerwca 1946 r. Zwolniony po pozorowanej zgodzie na współpracę z UB. Od jesieni 1946 do października 1947 r. był kierownikiem Wydziału Organizacyjnego Okręgu Wrocławskiego WiN. Ponownie aresztowany 18 grudnia 1947 r. we Wrocławiu. Wyrokiem WSR we Wrocławiu z 10 sierpnia 1948 r. skazany na karę śmierci. Stracony 27 listopada 1948 r. w więzieniu przy ul. Kleczkowskiej we Wrocławiu. Pochowany na wrocławskim Cmentarzu Osobowickim.

Kartki z wojny
Autor: Konstanty Łubieński
Wydawca: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych
Format: 12.3×19.6 cm
Liczba stron: 216
Oprawa: Miękka
Wydanie: 1976 r.
Język: polski

SPIS TREŚCI
Przedmowa
Od autora
Nokturn Chopina na stacji Skarżysko
Szwadron maszynowy
Pierwsze strzały
Zwycięstwo i klęska
Finał tragedii
Początki nowego etapu
WSOP
Granaty
Niedźwiada
Pociąg
„Iwo”
Niektóre sprawy
„Mleko” przed „Burzą”
„Burza”
Dramat
Posłowie
Indeks nazwisk

Na okładce: grupa partyzancka „Dzwon”, maj 1944.

Z udziałem marszałka Władysława Ortyla, najwyższych władz województwa podkarpackiego oraz kompanii honorowej Wojska Polskiego, wystawionej przez 13. Tczewski Batalion Saperów z Niska, odbyły się w Dębicy 1 marca br. wojewódzkie obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

Uroczystości rozpoczęły się na dębickim rynku gdzie organizatorzy uroczystości złożyli wiązankę kwiatów przed pomnikiem straconych żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Następnie w kościele pw. św. Jadwigi odprawiona została uroczysta msza święta w intencji ojczyzny. W samo południe na dębickim Cmentarzu Wojskowym odbyła się część oficjalna.
Słowo do zgromadzonych skierowali: marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl oraz starosta dębicki Andrzej Reguła.
Po wspólnej modlitwie, odczytany został apel poległych oraz oddana została salwa honorowa. Następnie uczestnicy uroczystości złożyli wieńce i wiązanki kwiatów przed symbolicznym grobem Adama Lazarowicza oraz przed kwaterą Polskiego Państwa Podziemnego. Na zakończenie por. Izabela Podhalańska podziękowała za udział w uroczystościach.

Wieczorem w Domu Kultury KOSMOS odbyła się uroczysta premiera filmu dokumentalnego „Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja”. W spotkaniu wziął udział reżyser filmu Sławomir Górski, który wprowadził zebranych w tematykę dokumentu oraz opowiedział jak zrodziła się idea nakręcenia filmu.
Wcześniej z występem artystycznym „Oskarżeni o wierność” wystąpiła Grupa SAFO z Miejskiego Ośrodka Kultury.

Jak podkreśla Maciej Małozięć inicjator i koordynator obchodów Dnia „Żołnierzy Wyklętych”

Dębica ma szczególne powody do dumy, a także swoiste zobowiązanie do wyjątkowej oprawy i celebracji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Z ziemi dębickiej wywodzą się bowiem straceni 1 marca członkowie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, a wielu żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Dębica, po 1944 roku zaangażowało się w działalność w strukturach podziemia antykomunistycznego, płacąc za to bardzo często najwyższą ofiarę.

5 stycznia w Dębicy, a 17 stycznia w Tarnowie odbyły się spotkania opłatkowe żołnierzy Armii Krajowej, sympatyków ideałów AK oraz młodzieży z Klubów Historycznych im. AK i członków Związku Strzeleckiego. W uroczystym spotkaniu opłatkowym Okręgu Tarnów wziął udział Biskup Tarnowski ks. Andrzej Jeż.

Tradycyjne spotkanie opłatkowe dla Zarządu oraz członków ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK w Dębicy odbyło się w siedzibie oddziału w Dębicy. W spotkaniu poza członkami wzięli udział przedstawiciele Związku Strzeleckiego „Strzelec”. Złożono sobie życzenia noworoczne, a weterani AK tradycyjnie podzielili się z swoimi wspomnieniami z czasu wojny i okresu komunistycznego.

Spotkaniu opłatkowemu w Tarnowie przewodniczył JE ks. biskup Andrzej Jeż, Biskup Tarnowski, który w krótkim wystąpieniu odniósł się do wartości patriotycznych oraz znaczenia potencjału pokolenia AK i konspiracji antykomunistycznej w budowaniu wartości i autorytetów.

Życzenia wszystkim obecnym złożyli m.in.: mjr Zbigniew Banaś oraz pułkownicy: Zdzisław Baszak i Jerzy Pertkiewicz.

W spotkaniu wzięli także udział przedstawiciele ŚZŻAK Środowiska 5. PSK AK: prezes Izabela Podhalańska, Bronisław Ćwik oraz wiceprezes Okręgu Tarnów i sekretarz koła w Dębicy – Maciej Małozięć.

Już 23 lutego br. wielkim koncertem patriotycznym pn. „WASZEJ PAMIĘCI ŻOŁNIERZE WYKLĘCI” rozpocznie się w Dębicy cykl przedsięwzięć edukacyjno-kulturalnych z okazji święta państwowego Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

W ramach dębickich obchodów zaplanowano także uroczystości patriotyczno-religijne, pokazy filmów dokumentalnych oraz zajęcia edukacyjne dla młodzieży. Celem realizowanych przedsięwzięć jest integracja społeczności lokalnej wokół historii i dziedzictwa historycznego, ze szczególnym podkreśleniem roli Dębiczan w strukturach podziemia niepodległościowego po 1945 roku. 

Podczas pierwszego dnia obchodów wystąpi Tadeusz „Tadek” Polkowski oraz Chór i Orkiestra PASSIONART składająca się z solistów i muzyków krakowskich chórów i filharmonii, którzy symfonicznie zaprezentują utwory z płyty Tadeusza Polkowskiego „Niewygodna Prawda”.

Hiphopowo symfoniczny koncert, poświęcony polskiej historii, to nowoczesna i unikatowa – zarówno pod względem formuły jak i treści – forma przekazu. Jest to jednocześnie propozycja atrakcyjna niezależnie od wieku i gustów muzycznych odbiorców, a występ artysty, którego płyty osiągają każdorazowo status złotych i platynowych daje pewność wyjątkowego spotkania z muzyką i historią. Preludium do koncertu stanowić będzie występ Młodzieżowej Grupy SAFO, działającej przy Miejskim Ośrodku Kultury w Dębicy.

Koncert odbędzie się 23 lutego br. o godzinie 17:00 w Domu Kultury Mors w Dębicy. Warto nadmienić, iż dzięki wsparciu: Mecenasa Koncertu oraz samorządów miasta i powiatu, a także pomocy agencji artystycznej udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Należy także podkreślić, że Dębica będzie trzecim, po Krakowie i Elblągu, miastem w Polsce, w którym odbędzie się koncert w ramach ogólnopolskiego projektu koncertowo-edukacyjnego „Burza 2014” realizowanego przez Tadeusza „Tadka” Polkowskiego.

Kulminacją obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” będą uroczystości patriotyczno-religijne zaplanowane na 2 marca br. O godzinie 10:00 na Rynku w Dębicy nastąpi oficjalne rozpoczęcie uroczystości oraz złożenie kwiatów przez delegację organizatorów przy pomniku straconych żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z oddziału Jana Stefki „Mściciela”. Następnie uczestnicy uroczystości przejdą do kościoła pw. św. Jadwigi w Dębicy, gdzie o godzinie 10:30 odprawiona zostanie Msza święta dla uczczenia święta państwowego Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Ostatnim punktem oficjalnej części uroczystości będzie ceremoniał patriotyczno-religijny przy symbolicznym grobie majora/podpułkownika Adama Lazarowicza na Cmentarzu Wojskowym.

W ramach uroczystości zaplanowano także pokaz unikatowego filmu dokumentalnego z 1996 roku w reżyserii Leszka Barona pt. „Gra z WiN-em”. Film obrazuje rozpracowanie agenturalne IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Pokaz odbędzie się w ramach comiesięcznego cyklu „Spotkania z historią”, które od 2013 roku realizuje Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie. Lutowe spotkanie zaplanowano w przeddzień Dnia „Żołnierzy Wyklętych” – 28 lutego br. o godzinie 18:00 w Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica w Pustkowie Osiedlu.

Ostatnim akcentem uroczystości będą zajęcia dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z Dębicy i powiatu dębickiego, które odbędą się 7 marca br. w Domu Kultury „Śnieżka” w Dębicy. Podczas zajęć, z wykładem nt. podziemia niepodległościowego, wystąpi Mirosław Surdej z rzeszowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Ponadto młodzież będzie miała okazję zobaczyć program słowno-muzyczny przygotowany przez Młodzieżową Grupę SAFO z Dębicy pt. „W służbie Bogu i Ojczyźnie” oraz wystawę planszową przygotowaną przez Muzeum Regionalne w Dębicy.

Wierzymy, że realizowane działania w ramach cyklu obchodów z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” zaowocują wzrostem świadomości młodego pokolenia oraz uwrażliwią społeczność regionu na heroiczny wysiłek niezłomnych bohaterów podziemia niepodległościowego w zmaganiach o suwerenność Polski po 1945 roku. Wyrażamy także nadzieję, że formuła tegorocznych obchodów stanie się dla mieszkańców regionu doskonałą okazją do interesującego, łączącego pokolenia, „spotkania z historią i kulturą”.

Organizatorzy cyklu przedsięwzięć z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”:
Światowy Związek Żołnierzy AK Środowisko 5. Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy, Powiat Dębicki, Miasto Dębica, Parafia pw. św. Jadwigi w Dębicy, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Miejski Ośrodek Kultury w Dębicy, Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie.

Partnerzy: Młodzieżowa Grupa SAFO z Dębicy, Muzeum Regionalne w Dębicy, Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy, Związek Harcerstwa Polskiego Hufiec Dębica oraz Związek Strzelecki „Strzelec” JS 2051.

Mecenas koncertu: Stefan Bieszczad.

Wsparcie techniczne: Agencja Artystyczna Arena.

Patronat medialny: TVP Rzeszów, Polskie Radio Rzeszów, RDN Małopolska, Debica.TV, Wiadomości Dębickie, Biuletyn Informacyjny – Miesięcznik Światowego Związku Żołnierzy AK.

Zamieszczamy archiwalne wiadomości na temat działań realizowanych na Szlaku Partyzanckim, które były publikowane w 2004 roku na stronie www.szlakpartyzancki.prv.pl.

65. rocznica Powstania Polskiego Państwa Podziemnego – 25.09.2004

Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w uroczystej Mszy Św. w Kościele garnizonowym AK pw. Św. Jadwigii w Dębicy, dla uczczenia 65. Rocznicy DNIA POWSTANIA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO, 27 września 1939 roku w VII Rocznicę ustanowienia przez Sejm RP, która odbędzie się 26 września 2004 r. o godz. 10.30

Dziesiątka w akcji – 25.09.2004

24 września do rąk czytelników oddane zostało drugie, poszerzone wydanie książki Władysława Strumskiego pt. „Dziesiątka w akcji”. Ksiązka opowiada o działaniach i losach bojówki dyspozycyjnej Komendy Obwodu Dębica „Deser” podczas akcji o kryptonimie „Burza”.  Drugie wydanie zostało wydane przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Dębickiej i można je nabyć w siedzibie Towarzystwa przy ulicy Rzeszowskiej 18(w budynku Galerii MOK), w cenie 28 zł. Wydanie powstało z okazji 65 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego i 60 rocznicy Akcji „BURZA” i jest ono dedykowane żołnierzom dywersji Obwodu „Deser”.

Dębica i Dębiczanie w XX w. – wystawa w Muzeum Regionalnym – 25.09.2004

W piątek 24 września w Muzeum Regionalnym, została otwarta wystawa pt. „Dębica i Dębiczanie w XX wieku”. Jest to druga wystawa z tego cyklu. Tym razem przedstawia losy społeczności dębickiej w okresie II wojny światowej. Na wystawie można zobaczyć wiele cennych eksponatow, które zostały podzielone wg określonej tematyki. Wystawę można oglądać do końca października.
Więcej szczegółów na stronie www.tpzd.pl

Otwarcie…. zapraszamy! – 23.09.2004

Serdecznie zapraszamy na otwarcie ścieżki historyczno – dydaktycznej „Szlak partyzancki II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica”, które odbędzie się w 65 rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego, w dniu 27 września 2004 o godz. 9.00 przed kościołem pw. Wniebowzięcia NPM w Gumniskach.

Program uroczystości:
9.00 – uroczyste rozpoczęcie przed Kościołem w Gumniskach, powitanie gości i delegacji młodzieży dębickich szkół, modlitwa przy grobie ks. Tadeusza Boryczki, odsłonięcie i poświęcenie pierwszej tablicy szlaku, okolicznościowe wystąpienia
9.45 – zwiedzanie Izby Pamięci w Publicznym Gimnazjum im. mjr. Adama Lazarowicza w Gumniskach, wyjście młodzieży na szlak, wędrówka (10.00 – 14.30)
14.30 – Msza św. na polanie Kałużówka, uroczyste ogniobranie z udziałem delegacji szkół, obrzędowe harcerskie ognisko
17.00 – zejście z pochodniami ze szlaku na ostatni punkt przejściowy

Otwarcie Szlaku Partyzanckiego – 17.09.2004

27 września 2004 (poniedziałek), w 65. rocznicę powstania Polskiego Państwa Polskiego oraz Szarych Szeregów,  planowane jest otwarcie ścieżki historyczno – dydaktycznej pn. „Szlak Partyzancki II Zgrupowania Armii Krajowej Obwodu Dębica”. Otwarcie poprzedzi sesja naukowa, a następnie uczestnicy przemaszerują całą trasę szlaku. Szczegóły podamy wkrótce…

Tablice na szlaku – 17.09.2004

21 sierpnia w punktach przejściowych Szlak Partyzanckiego zostały umieszczone  tablice z informacją turystyczną, fragmentem poezji, ikonografią. Tablice stoją na drewnianych słupkach wys. ok. 1,9 m. Dodatkowo tablice ozdabiają drewniane ramki i zadaszenia. Tablice zostały ufundowane przez Lasy Państwowe  – Nadleśnictwo Dębica.